نحوه کاشت ،داشت و برداشت گیاه جعفری
تیره : Umbelliferae
نام لاتین : Petroselinum Crispum Mill.,P.sativum Hoffm
نام انگلیسی : Percile – Parsley
شرح گیاه جعفری
جعفری گیاهی دو ساله به ارتفاع 3/0 تا یک متر و دارای ریشه راست دوکی شکل یا متورم (بر حسب نژادهای مختلف) و به رنگ مایل به زرد است.گیاه جعفری به حالت وحشی می روید و در بعضی نواحی پرورش داده می شود. برگهای جعفری ، شفاف به رنگ سبز تیره ، دارای بریدگیهای لوزی یا مثلث شکل با تقسیمات فرعی است. برگهای قسمت فوقانی ساقه جعفری، منقسم به قطعات باریک و نوار مانند با ظاهری متفاوت از برگهای تحتانی می باشد، جعفری گلهائی کوچک مایل به سبز و مجتمع به صورت چتر مرکب دارد.
در قاعده اشعه چترهای اصلی و فرعی آن، زائده های باریک و غیر منقسم دیده می شود. میوه جعفری کوچک و به درازای 2 میلیمتر به قطر یک میلی متر یا کمی بیشتر به رنگ سبز و دارای بو و طعم بسیار معطر است. ریشه جعفری معمولی نازک ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی شود. عمق ریشه جعفری زیاد است (گاهی تا عمق 160 سانتی متر) از آنجائیکه جفعری دارای ریشه های فرعی کمی است به همین دلیل برای به سازی خاک مناسب نیست و بنابراین در تناوب زراعی جایی ندارد.
نیاز اکولوژیکی گیاه جعفری
جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در مقابل سرما بسیار مقاوم است. کشت گیاه جعفری در هر نوع آب و هوایی امکان پذیر است ولی در آب و هوای خشک بهترین نتیجه را می دهد. جعفری یک گیاه سایه دوست است. زمین مورد کشت جعفری باید نرم مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. زمین های نیمه سنگین با هوموس ، لومی و شن لومی بهترین زمین های کشت گیاه جعفری می باشند.
گیاه جعفری در خاکهای عمیق و قوی به علت وفور مواد غذایی خوب رشد می کند. نظر به اینکه معمولاً از برگ این گیاه استفاده می شود، بنابراین احتیاج آن به کودهای ازته بیشتر است ،PH مناسب خاک برای این گیاه 6 تا 7 است.
آماده سازی خاک برای کاشت گیاه جعفری
زمین مورد کشت گیاه جعفری باید نرم ، مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. کود دامی نپوسیده برای رشد و نمو گیاه مناسب نیست و باعث اختلال رشد در گیاه جعفری می شود. میزان کودهای شیمیایی با توجه به نوع و مواد غذایی موجود در زمین حدود 90 تا 100 کیلوگرم ازت (در دو مرحله)، 80 کیلوگرم p2o5 و 160 تا 130 کیلوگرم K2O در هکتار است. اگر بخواهند عمل برداشت را در چند مرحله اجراء کنند، بهتر است پس از هر بار برداشت مقداری کودازته به زمین بدهند (25 تا 30 کیلوگرم در هکتار)
تاریخ و فواصل کاشت گیاه جعفری
زمان کاشت جعفری در سبزیکاریهای بزرگ و در مناطق معتدله در بهار و گاهی نیز در پائیز است ، جعفری را در ردیفهایی به فاصله 15 تا 20 سانتی متر روی ردیف میکارند. فاصله بین ردیفها در کشتهای مکانیزه 25 سانتی متر است.
کاشت گیاه جعفری
تکثیر جعفری به سهولت از طریق کاشتن دانه صورت می گیرد. مقدار بذر با توجه به نوع کشت و جنس خاک حدود 5/3 تا 6 و گاهی اوقات بین 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار است. عمق کاشت 2 تا 3 سانتی متر است. بذر گیاه جعفری را از اسفند تا فروردین در ردیفهایی به فاصله 15 تا 25 سانتی متر روی ردیف می کارند فاصله بین ردیف ها در کشت های مکانیزه 25 سانتی متر است.بخاطر ظرافت بذرها و طولانی بودن مدت جوانه زدن آنها (حدود 3 هفته) در هر هکتار 4 کیلوگرم بذر مخلوط به آن می افزایند.
داشت گیاه جعفری
سمپاشی قبل از کشت با دورینول (Deurinol) هکتاری 4 تا 5/6 لیتر- با تنوران (Tenoran) هکتاری 8 کیلوگرم و بعد از کشت با آفالون (Afalon) هکتاری 5/1 کیلوگرم با پوتابلان (Potablan) هکتاری 8 کیلوگرم در 400 تا 600 لیتر آب و 2 تا 3 بار دیسک و چنگک زدن ماشینی ضروری است.
برداشت گیاه جعفری
میوه های جعفری را از اول مرداد تا شهریور ماه، ریشه ها در آبان ماه و برگها را از اواسط خرداد تا اواسط آبان محصول برداری می نمایند. چین اول برگ جعفری را از اواسط تا اواخر خرداد با علف چین یا کمپاین سبزی چین برداشت می کنند برگهای جعفری را معمولاً بر حسب نوع بذر کشت شده و دفعات بذر پاشی،شرایط آب و هوایی و آبیاری تا مهر ماه با فواصل حدود 4 هفته‌ای، 3 تا 4 بار برداشت می کنند.
ریشه جعفری را از اواخر مهر تا اوایل آبان ماه با چغندر کن یا کمپاین مخصوص چغندر و سیب زمینی برداشت می نمایند. میوه های جعفری هم در شهریور ماه آماده استفاده می شوند. از هر هکتار زمین 2/1 تن میوه(دانه)پاک شده و 30 تن گیاه تازه بدست می آید. برگهای برداشت شده را در دستگاههای خشک کن در حرارتی معادل 40 درجه سانتی گراد خشک کرده و در ماشین برگ چین یا در دستگاههای برش در اندازه های 2 میلیمتر می برند.
ریشه های جعفری را که با دست یا به وسیله شخم زن برداشت شده شستشو داده و آنها را بوسیله ماشینهای مخصوص به قطعات کوچک تقسیم می کنند و در دستگاههای خشک کن در حرارت 60 تا 80 درجه سانتی گراد خشک و سپس پرداخت می نمایند. میوه ها را نیز در دستگاه های بذر پاکن در شرایط استاندارد پرداخت و بوجاری می نمایند.
دامنه انتشار جعفری
جعفری بحالت خودرو و نیمه خودرو و در نواحی مختلف یافت می شود. جعفری در اکثر نقاط کشور پرورش داده می شود.
