دیابت بارداری ( Gestational Diabetes ) چیست؟
دیابت بارداری به شرایطی گفته می شود که افزایش سطح گلوکز خون برای اولین بار در طی دوره بارداری تشخیص داده می شود. دیابت بارداری، نوعی از دیابت می باشد که در زمان حاملگی بصورت ناگهانی آشکار می شود علت دقیق دیابت باردای مشخص نیست.
دیابت بارداری یکی از دلایل اصلی سقط های مکرر در اوایل بارداری است. افزایش قند خون غیر طبیعی در دوران بارداری می تواند هم ادامه بارداری را با خطر سقط مواجه نمایید و هم برای جنین و مادر عوارض جبران ناپذیری بدنبال داشته باشد. با توجه به عوارضی که دیابت بارداری برای جنین و مادر می تواند داشته باشد، پیشگیری و کنترل دیابت در طی دوران بارداری ضروری می باشد.
تشخيص دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولا بطور ناگهانی در دوران حاملگی بروز می کند
مادر ممكن است متوجه شود كه نسبت به شرايط معمول بيشتر تشنه، گرسنه و خسته مي شود و يا دچار تكرر ادرار شده است ولي اين ها همگي علائم شايعي در زمان حاملگي هستند و طبيعي تلقي مي شوند. واقعيت اين است كه دیابت بارداری اغلب بدون علامت است. به همين دليل است كه تقريباً در تمام زنان حامله بين هفته هاي 24 و 28 قند خون اندازه گيري مي شود.
با اين حال، در صورتي كه خطر ابتلا به دیابت بارداری در مادر بيشتر باشد و يا علائمي از دیابت را داشته باشد (نظير وجود قند در ادرار ) اندازه گيري قند خون در اولين ويزيت زمان حاملگي و بعد از آن در صورتي كه نتيجه آزمايش اول منفي باشد بين هفته هاي 24 و 28 انجام مي شود. مثبت بودن آزمايش قند خون دليل بر ابتلا به دیابت بارداری نيست ولي بيمار بايد براي تشخيص قطعي مجدداً مورد آزمايش قرار گيرد.
عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداري
1- افزایش سن بیش از 25 سال برای بارداری، از عوامل موثر در ابتلا به دیابت بارداری است.
2 – اضافه وزن در بارداری از عوامل خطر آفرین ابتلا به دیابت بارداری است.
3 – سابقه فامیلی دیابت، خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می دهد.
4 – قرار داشتن میزان قند خون درفاز پیش دیابت، داشتن سابقه دیابت بارداری و یا تولد نوزاد 4 کیلو گرم و یا بیشتر از عوامل موثر در ابتلا به دیابت بارداری است.
عوارض دیابت بارداري
دیابت بارداری اغلب بدون علامت است
دیابت بارداری می تواند روی رشد و نمو جنین در طی حاملگی اثر داشته باشد. در اوایل حاملگی، دیابت مادر می تواند منجر به نقص های مادرزادی و افزایش خطر سقط جنین گردد. بسیاری از نواقص مادرزادی اثرات نامطلوبی را بر ارگان های مهم بدن مانند مغز و قلب دارند.
در طی سه ماهه دوم و سه ماهه سوم بارداری، دیابت مادر می تواند منجر به تغذیه بیش از حد و رشد زیاد از حد کودک گردد. داشتن نوزاد بزرگ و با وزن بالا خطر زایمان های پردرد و سخت را افزایش می دهد. ولی اگر به هر دلیل مبتلا به دیابت بارداری شدید، با یک درمان مناسب می توانید علی رغم ابتلا به دیابت، یک نوزاد سالم به دنیا بیاورید.
درمان دیابت بارداری
دیابت بارداری می تواند روی رشد و نمو جنین در طی حاملگی اثر داشته باشد
معالجه دیابت بارداری یعنی گام برداشتن برای نگهداری قند خون خود در حد نرمال ضمنا" کنترل کردن قند خون توسط:
– برنامه غذایی
– ورزش
-تزریق انسولین انسانی (اگر احتیاج باشد)
برنامه ی غذایی برای افراد مبتلا به دیابت بارداری :
در صورت ابتلا به دیابت بارداری، روزانه حتما از مواد غذایی فیبردار استفاده کنید
– در صورت ابتلا به دیابت بارداری در برنامه غذایی خود از تمام گروه های غذایی استفاده کنید.
– اگر به دیابت بارداری مبتلا هستند سعی کنید غذای مورد استفاده خود را در دفعات بیشتر و با حجم کمتر استفاده کنید (در 6-5 وعده غذایی)
– مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و شور را در صورت داشتن دیابت بارداری به حداقل برسانید.
– مصرف شیرینی جات و چربی ها را در هنگام ابتلا به دیابت بارداری به حداقل برسانید.
– روزانه حتما از مواد غذایی فیبردار مانند حبوبات و غلات سبوس دار استفاده کنید.
به خاطر داشته باشيد كه نياز شما به گروه شير و لبنيات بيشتر از زمانيست كه باردار نيستيد.
ورزش مناسب برای دیابت بارداری
پیاده روی به کنترل دیابت بارداری کمک می کند
در میان ورزش ها، شنا و پیاده روی برای کنترل دیابت بارداری مناسب است و به کنترل قند خون شما کمک شایانی می نماید. با پزشک خود تماس بگیرید و از او بخواهید که بهترین نوع ورزشی را که برایتان مناسب است به شما معرفی کند. چنانچه در حال حاضر ورزش می کنید، بپرسید چه ورزشهای دیگری را نیز برای درمان دیابت بارداری می توانید انجام دهید.
درمان دیابت بارداری با تزریق انسولین (در صورت نیاز)
تزریق انسولین برای کنترل دیابت بارداری هیچ ضرری برای مادر و جنین ندارد
بعضی از خانمهایی که مبتلا به دیابت بارداری هستند، احتیاج به تزریق انسولین پیدا می کنند. بنابراین با داشتن یک برنامه غذایی درست و سالم و انجام تمرینات ورزشی در کنار آن، می توانید به نگهداری قند خود در حد نرمال کمک کنید. پزشکتان نحوه تزریق انسولین را به شما خواهد آموخت. تزریق انسولین هیچ ضرری برای شما و جنین تان ندارد زیرا نمی تواند از طریق رگهای خونی به او انتقال یابد.
دیابت بارداری بعد از زایمان:
دیابت بارداری معمولا بعد از زایمان از بین می رود
6 تا 12 هفته بعد از تولد نوزاد باید برای تست قند خون اقدام شود، زیرا معمولا دیابت بارداری بعد از تولد نوزاد از بین می رود. خانم هایی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری را دارند باید به خاطر داشته باشند احتمال بروز دیابت در حاملگی بعدی شان و همینطور احتمال ابتلای آنها به دیابت نوع 2 زیاد می باشد.
