ماهی یکی از خوراکی های سبد غذایی هر خانه ای است. نکته ای که مطرح می شود این است که ماهی منجمد بخریم یا ماهی تازه را خودمان منجمد کنیم؟
ماهی منجمد بخریم یا خودمان ماهی را منجمد کنیم؟
خرید محصولات غذایی تازه و فریزر کردن آن برای استفاده در مواقع آتی، عادت ناپسندی است که متاسفانه در طول سالهای گذشته به تدریج در خانواده های ایرانی شکل گرفته است.
با شروع فصل پاییز بسیاری از مصرف کنندگان محصولات غذایی در کشورمان اقدام به فریز کردن انواع مواد غذایی، میوه و سبزی می کنند تا در فصل های پاییز و زمستان از آن استفاده کنند، اما گویی این مسئله یعنی خرید عمده انواع و اقسام موادغذایی و انبار آن در فریزرهای خانگی برای استفاده در مواقع آتی در تمام فصول سال به تدریج تبدیل به یک فرهنگ عمومی شده است. به طوریکه در بیشتر اوقات به بازار مراجعه می کنیم و با رغبت فراوان کیلو کیلو مواد غذایی از جمله فرآورده های گوشتی آن هم بصورت تازه خرید می کنیم، اما تازه آن را مصرف نمی کنیم، این در صورتی است که دمای فریزر خانگی در مقایسه با دمای تجهیزات برودتی که بصورت تخصصی و صنعتی برای نگهداری مواد غذایی تعبیه شده است بسیار متفاوت و به عبارتی بسیار مناسب تر است.
ضمن اینکه کارشناسان امور تغذیه نیز همواره تاکید می کنند که تا حد امکان مصرف مواد غذایی تازه جایگزین مواد غذایی فریزری شود، چرا که درصد قابل توجهی از میزان پروتئین فرآورده های گوشتی به خصوص فراورده های آبزی با فریزکردن آن در یخچال های خانگی از بین می رود.
در همین ارتباط مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران معتقد است: کیفیت آبزی که تازه می خریم و در یخچال های خانگی منجمد می کنیم به نسبت ماهی منجمدی که از بازار خرید می کنیم بسیار پایین تر است.
مقام مسئول در سازمان شیلات اظهارکرد: ماهی اگر تازه باشد به لحاظ علمی از خاصیت بیشتری نسبت به ماهی منجمد برخوردار است اما این تفاوت به قدری نیست که ماهی منجمد را کنار بگذاریم.
وی افزود: برای مثال برای فریز کردن ماهی تازه در واحدهای فرآوری، محصول پس از عملیات شست و شو و آماده سازی و پاک کردن وارد یک تونلی برودتی به نام انجماد می شود که میزان دمای آن منفی 40 درجه سانتیگراد است.
مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ادامه داد: ماهی در یک روش بین 6 تا 8 ساعت و در روش سریع دیگری بین 20 تا 30 دقیقه در یک تونل انجماد و در دمای منفی 40 درجه سانتیگراد فریز می شود، بنابراین خاصیت ماهی به طور کامل و مناسبی حفظ می شود.
وی افزود: پس از اینکه ماهی از تونل انجماد خارج شد پیش از عرضه به بازار مصرف نیز در محلی بنام سردخانه در دمای منفی 18 درجه سانتیگراد نگهداری می شود چراکه این عملیات انجماد در فروشگاه ها بدین شکل نمی تواند صورت گیرد.
وی به مصرف کنندگان ماهی توصیه کرد به اندازه مورد مصرف ماهی تازه خریداری کرده و مهمتر اینکه به ماهی های منجمد بازار نیز اعتماد کنند چرا که خواص این محصولات با روش های نگهداری مناسب حفظ شده است و از استانداردهای لازم از جمله کد بهداشتی نظارتی سازمان دامپزشکی نیز برخوردارند.
اما یک کارشناس ارشد علوم تغذیه نیز با اشاره به اینکه، در واقع انجماد روشی است برای نگهداری بهتر و طولانی تر یک ماده غذایی، با اشاره به اینکه، گوشت تازه، مرغ و ماهی همیشه با خود مقداری باکتری به همراه دارند و باید پس از شستشو و تمیز کردن در جای سرد نگهداری شوند گفت: رشد باکتری در گوشت پس از نگهداری در یخچال متوقف شده و در ادامه طبخ گوشت نیز این باکتری ها را به صورت کلی نابود می کند.
کارشناس ارشد علوم تغذیه اظهارکرد: اگر بخواهیم ماهی تازه را پس از خرید در فریزرهای خانگی که نسبت به تجهیزات برودتی صنعتی از دمای پایین تری برخوردارند نگهداری کنیم به طور حتم مقداری از کیفیت آن کاسته خواهد شد.
وی افزود: دمای فریزر خانگی که برای انجماد مواد غذایی به ویژه پروتئین در نظر می گیریم معمولا بین منفی 5 تا منفی 18 درجه سانتیگراد است، اما در یخچال های صنعتی این دما بین منفی 35 تا منفی 40 درجه سانتیگراد است.
این کارشناس ارشد علوم تغذیه در عین حال اظهار کرد: زمان لازم برای نگهداری گوشت ماهی کم چرب در یخچال یک تا دو روز و در فریزر 4 تا 6 ماه است، ضمن اینکه این زمان برای نگهداری گوشت ماهی پرچرب مانند ماهی آزاد در یخچال یک تا دو روز و در فریزر نیز دو تا سه ماه است.
این کارشناس ارشد علوم تغذیه همچنین گفت: البته اگر دقت لازم را در بسته بندی و فریز کردن داشته باشیم می توان تا حد زیادی خاصیت ماهی را حفظ کرد.
وی گفت: ماهی را باید پس از شست و شو و خالی کردن محتویات شکم آن با برش های نازک و کوچک بصورتی که دمای سرد فریزر به نقاط میانی گوشت برسد.
کارشناس ارشد علوم تغذیه همچنین با تاکید بر اینکه، قسمت عقب فریزر و یخچال بعنوان خنک ترین و سردترین قسمت یخچال محسوب می شود گفت: مواد غذایی خام مثل ماهی، گوشت و مرغ را باید در قسمت عقب فریزر نگهداری کرد، چرا که قسمت عقب یخچال سردتر است و باکتری در جایی که درجه حرارت پایین و فضا خنک تر است کمتر رشد می کنند.
وی همچنین به مصرف کنندگان ماهی توصیه کرد که به منظور باز شدن یخ قطعات ماهی فریز شده آنرا در آب قرار ندهند، چراکه جذب آب موجب تغییر طعم ماهی می شود، ضمن اینکه انجام این کار برای ماهی کامل و برش نخورده ضرورتی ندارد.
