روز دروغ آوریل در بسیاری از کشورها به عنوان یک روز ویژه با گفتن دروغهایی به شوخی در ۱ آوریل گرامی داشته میشود.
در برخی از کشورها (از جمله بریتانیا، اتریش، نیوزیلند و زیمباوه) دروغگویی در این روز از صبح تا ظهر ادامه پیدا میکند و شخصی که پس از ظهر دروغی بگوید احمق آوریل (April Fool) لقب میگیرد. اما در مناطق دیگر تا پایان روز ادامه دارد.
ریشه
گمانهزنیهای مختلفی در مورد ریشهٔ این رسم مطرح است. یکی از معروفترین آنها پیدایش دروغ آوریل را به اقدام شارل نهم پادشاه فرانسه در سال ۱۵۶۴ نسبت میدهد که در هنگام اصلاح تقویم گریگوری جشنهای سال نو را از اول آوریل به اول ژانویه منتقل کرد. پس از آن مخالفان این تغییر همچنان در روز اول آوریل به دید و بازدید عید میرفتنددوستان و آشنایانشان این افراد را که بر برگزاری عید در روز اول آوریل اصرار داشتند، دست انداخته و سر ِ کار گذاشته و آنها را «احمقهای آوریل» مینامیدند.
دروغهای معروف
تلویزیون هلند در دهه ۱۹۵۰ خبر واژگونی برج پیزا را پخش کرد
درختهای ماکارونی: بی بی سی یک برنامه پانوراما در ۱۹۵۷ پخش کرد که درختهای ماکارونی را در سوئیس نشان میداد. بی بی سی اعلام کرد که سوسکهای ماکارونی که محصولات را از بین میبردند قلع و قمع شدند. بسیاری از مردم با بی بی سی تماس گرفتند و پرسیدند که چگونه درختهای ماکارونی را کشت میکنند. این واقعه در حقیقت از فیلمی به نام St Albans گرفته شده بود.
دروغ هایی مبنی بر بیرون آمدن از خانه: در ۱۹۸۵ روزنامه L.A. Weekly خبری را در روز دروغ آوریل چاپ کرد که بسیاری از مردم توسط آن فریفته شدند.
Kremvax: در ۱۹۸۴ اولین شوخی آنلاین یک پیامی را منتشر کرد که یوزنت در شوروی برای کاربران در دسترس است.
آلاباما عدد پی را تغیر میدهد: روزنامه New Mexicans for Science and Reason در آوریل ۱۹۹۸ مقالهای را چاپ کرد که توسط فیزیکدانی به نام Mark Boslough نوشته شده و در آن آمده بود که قوه مقننه آلاباما رای داد که ثابت پی تغییر کرده است. این واقعه ظاهرا اولین بار در داستانی به نام غریبهای در سرزمین غریب (Stranger in a Strange Land) تالیف رابرت هاینلاین آمده است.
ترور بیل گیتس: در ۲۰۰۳ خیلی از وبسایتهای کره شمالی و چینی اظهار داشتند که CNN خبر داد که بیل گیتس موسس مایکروسافت در نتیجه ۱٫۵٪ افت در بورس سهام چین ترور شد. (به هر حال CNN در چین تحریم شد)
آب در مریخ: در ۲۰۰۵ یک خبر در وبسایت رسمی ناسا پخش شد که آب را در مریخ نشان میداد. این تصاویر در حقیقت یک لیوان آب بر روی نوار مریخ (Mars Candy Bar) بود.
پری مرده: در ۲۰۰۷ یک دروغساز در وبگاهش تصاویری را منتشر کرد که جسد یک موجود ناشناخته ۸ اینچی را نشان میداد که گفته میشد یک پری مومیایی شده است. او سرانجام پری را در eBay به قیمت ۲۸۰ یورو فروخت![۱۰]
شبکه تلویزیونی بیبیسی در سال ۲۰۰۸ گزارشی از کشف نوعی پنگوئن پرنده در قطب جنوب را پخش کرد. در این گزارش یک فیلم تلویزیونی از پنگوئنها و پرواز آنها تا جنگلهای آمازون نیز پخش شد.
زمان استاندارد: در کشورهای مختلف این شوخی آورده شده است که میگوید سیستم زمان به نوعی تغییر خواهد کرد که در آن، واحد زمان بر اساس توانهایی از ۱۰ ذکر میشوند.
کنترل Gmail با حرکات بدن: گوگل در اول آوریل ۲۰۱۱ امکان جدیدی را در سرویس ایمیل خود معرفی کرد که به کمک آن و بدون استفاده از موشواره و صفحه کلید، کاربران به کمک وبکم می توانند به مدیریت ایمیل خود بپردازند و نامههای خود را بررسی کنند.
در ایران
دروغ سیزده امری نوپدید در ایران است که فقط در میان معدودی از ایرانیان به تقلید ار غرب رواج دارد همانند روز ولنتاین. دروغ حتی به شوخی در میان ایرانیان، بسیار ناپسندیده است چنانکه داریوش یکم در کتیبهای در پارسه چنین دعا کرده است «خداوند این کشور را از دشمن، خشکسالی و دروغ نگاه دارد» و در اسلام هم دروغ (حتی به شوخی) از گناهان کبیره است.
در ایران روزنامههای اصلاح طلب به این موضوع پرداختند. اولین بار ابراهیم نبوی در روزنامه نشاط خبر آزاد شدن عبدالله اوجالان (که طی یک عملیات جنجالی منسوب به آمریکا، اسرائیل و ترکیه ربوده و به ترکیه انتقال یافته بود) را منتشر ساخت.
یکی از جنجالیترین دروغ آوریل در ایران خبر کج شدن و احتمال سقوط برج میلاد بود که روزنامه شرق در آخرین شماره خود در سال ۱۳۸۳ منتشر ساخت. این شوخی توسط رسانههای اپوزیسیون جدی گرفته شد و به تحلیل آن پرداختند. برخی دیگر نیز آن را به برنامه اتمی ایران نسبت دادند. همچنین قیمت ملک در مناطق اطراف برج نیز برای مدتی کاهش یافت.