پيشتر تصور مي‌شد كه برخي گياهان در مقابل تغييرات جوي هيچ عكس‌العملي از خود نشان نمي‌دهند، اما تحقيقات اخير نشان مي‌دهد حتي اين قبيل گياهان سرسخت هم نسبت به گرمايش جهاني بي‌تفاوت نيستند.
پژوهشگران مركز مطالعات اكولوژيك يوسي سانتا باربارا چنين بيان داشتند كه بيشتر گونه‌هاي وحشي گياهي با آن‌كه ظاهرا در برابر پديده گرمايش جهاني حساسيت كمتري از خود نشان مي‌دهند، اما در حقيقت از نظر فيزيولوژيك در اين رابطه بسيار پويا عمل مي‌كنند.
يافته‌هاي اين محققان در گزارشي علمي با عنوان «پاسخ‌هاي گوناگون گياهان نسبت به گرمايش غيرمعمول زمين در زمستان و بهار» در مجموعه مقالات آكادمي ملي علوم به چاپ رسيد.
شمار وسيعي از گياهان با گرم‌ترشدن هوا شروع به گل‌دهي مي‌كنند، اما گونه‌هاي وحشي اغلب چنين عكس‌العملي از خود نشان نمي‌دهند.
واكنش آنها درست برخلاف ساير گونه‌هاي گياهي است كه چاره را در گل‌دهي زودهنگام مي‌دانند. اين عكس‌العمل به آساني قابل رويت نيست، چرا كه آنها در همان زمان ابتداي فصل پاييز و زمستان متوجه تغيير درجه حرارت با سال‌هاي گذشته مي‌شوند و بر آن اساس است كه سيستم خود را تنظيم مي‌كنند.
پروفسور بنجامين كوك، سرپرست اين گروه تحقيقاتي مي‌گويد كه زيرمجموعه گسترده‌اي از گونه‌هاي گياهي هستند كه نسبت به پديده گرمايش زمين از خود واكنش مستقيمي نشان نمي‌دهند، اما اين به معناي حساسيت كمتر آنها نسبت به اين پديده نيست.
اين قبيل گياهان با به تاخير انداختن گل‌دهي واكنش نشان مي‌دهند و در فصل بهار سرعت گل‌دهي آنها بسيار سريع‌تر از ديگر گونه‌هاي معمولي است.
به منظور بررسي اين قبيل واكنش‌ها، دانشمندان مركز مطالعات يوسي سانتا باربارا از يك مدل جوي استفاده كردند كه مركز تحقيقات فضايي ناسا نيز از آن در موارد متعدد بهره جسته است.
اين مدل نشان داد كه دو واكنش نسبت به اين پديده وجود دارد: يكي واكنش گياهان معمولي و ديگري واكنشي كه گياهان وحشي از خود نشان مي‌دهند. در اين تحقيق اليزابت ولكويچ از دانشگاه بريتيش كلمبيا و كاميل پارمنسان از موسسه پژوهش‌هاي دريايي تحت مديريت دانشگاه پلي موث شركت داشتند.
اين گروه تحقيقاتي 490 گونه حرارت دوست در بريتانيا و آمريكا را به دو دسته مجزا تقسيم كردند. يافته‌ها حاكي بود كه 10 تا 18 درصد از گونه‌هاي گياهي مورد مطالعه از يك سيستم خنك‌كننده استفاده مي‌كنند كه از آن با نام اعتدال‌دهنده بهاري ياد مي‌شود. اين سيستم نقش بسيار حياتي در زندگي گياهان ايفا مي‌كند.
بيشتر اين گياهان با افت درجه حرارت در فصل پاييز و زمستان وارد مرحله كمون مي‌شوند، لذا افت درجه حرارت براي آنها درست همچون نشانه‌اي است كه باعث شروع خواب زمستاني گياه مي‌شود و اين خواب تا زماني ادامه دارد كه بهار و فصل گل‌دهي از راه برسد اما زمستان‌هاي كنوني نسبت به سابق گرم‌تر شده‌اند و اين قبيل گياهان تنها چاره را در به تاخير انداختن سيكل گل‌دهي دانسته‌اند.
اين سيكل انتخابي گياهان وحشي تا حدودي از آنها در برابر اثرات گرمايش زود هنگام زمين حفاظت مي‌كند و در عمل مي‌تواند توازني ميان رشد طبيعي گياه با شرايط متغير جوي ايجاد نمايد.
پروفسور كوك مي‌گويد كه گروه تحقيقاتي ما الزاما هيچ پيشداوري‌اي نسبت به اين موضوع نداشته، هرچند كه براستي حساسيت اين گونه‌هاي متفاوت نسبت به گرمايش جهاني ما را متعجب ساخت چرا كه ظاهرا اين طور به نظر مي‌رسيد كه اين گونه‌ها هيچ تغييري از خود نشان نمي‌دهند.
اين تحقيق نه تنها نشان مي‌دهد كه گونه‌هاي به ظاهر غير حساس در واقع نسبت به تغييرات اينچنيني از خود واكنش نشان مي‌دهند، بلكه حتي ثابت مي‌كند كه درجه حرارت در فصل پاييز و زمستان تا چه اندازه مي‌تواند در نحوه واكنش آنها تاثيرگذار باشد.
مساله اينجاست كه اگر درجه حرارت تغيير نكند، آنها سيكل طبيعي خود را ادامه مي‌دهند، اما تغييرات درجه‌حرارت خود عاملي است كه باعث مي‌شود آنها از پيش نحوه واكنش خود را تنظيم كنند.
پروفسور كوك مي‌افزايد كه اين كار پژوهشي براي دوستداران و مديران محيط زيست كه تمايل به دانستن اين مطلب دارند كه گونه‌هاي گياهي و اكوسيستم‌ها چگونه نسبت به تغييرات جوي از خود واكنش نشان مي‌دهند، مي‌تواند مفيد واقع شود.
اين‌كه بتوان تشريح كرد كه چرا برخي گونه‌ها نسبت به چنين پديده‌هايي عكس‌العمل نشان مي‌دهند و برخي ديگر عكس‌العملي ندارند، يك موضوع بسيار مهم است.
چرا كه سبب مي‌شود يك مدير منابع طبيعي بتواند پيش‌بيني‌هاي درست‌تري از موقعيت داشته باشد و در عين حال بتواند سياست‌هاي حفاظتي بهتري را به كار بندد. براي دانشمندان مهم اين است كه در تحقيقات آتي خود بتوانند داده‌هاي بيشتري را در درازمدت مورد تجزيه و تحليل قرار دهند.
اين تحقيقات زمينه‌ساز اين خواهد بود كه دانشمندان بتوانند تشخيص دهند كه چه تعداد از اين پاسخ‌هاي متمايز در ساير اكوسيستم‌ها نيز وجود دارد و اين‌كه چگونه اين گونه‌ها نسبت به گرم‌ترشدن هر چه بيشتر فصل زمستان و بالطبع فرا رسيدن سريع‌تر بهار از خود عكس‌العمل نشان مي‌دهند.
اليزابت ولكويچ كه پس از به اتمام رساندن دوره دكتري خود روي اين طرح مشاركت داشته است، در پايان افزود: « در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه اين گونه‌ها در طول زمان متحمل تغييرات زيادي نشده‌اند، اما تمام يافته‌هاي ما از مباحث مقدماتي فيزيولوژي گياهان حاكي از آن است كه متاسفانه در آينده گياهان زمان گل‌دهي خود را بسته به تغييرات جوي تغيير مي‌دهند.»
منبع : sciencedaily
