وقتی زوجی بدون جلوگیری با هم رابطه زناشویی دارند و بعد از یک سال خانم باردار نمی شود لازم است از نظر ناباروری بررسی شوند. بعد از معاینه بالینی از مرد آزمایش اسپرم گرفته می شود و براساس نتیجه آزمایش گفته می شود وضعیت اسپرم مرد طبیعی یا کم است یا اینکه هیچ اسپرمی وجود ندارد و نیاز به درمان های ناباروری پیش می آید. دلایل ناباروری مردانه مشخص است. دلایل بسیار متفاوت و متعددی وجود دارد. از آن جمله می توان به اختلالات هورمونی و کروموزومی بیماری های سیستمیک و عمومی ، عفونت های دستگاه تناسلی، انسداد دستگاه انتقال اسپرم، برخی ضربه ها، عوارض برخی جراحی ها و داروها، مصرف الکل، سیگار و… اشاره کرد.
● واریکوسل
واریکوسل بیماری مادرزادی است و اکتسابی نیست. در این بیماری وریدهای دور بیضه متورم می شوند و اختلال اسپرم ایجاد می کنند. همانطور که گفتید واریکوسل بیماری نسبتا شایعی است و ۱۵ درصد مردان ممکن است به آن دچار شوند اما واریکوسل، تنها در یک تا ۲ درصد بیماران ایجاد اختلالات اسپرموگرام و ناباروری می کند. به عبارتی تمام واریکوسل ها ناباروری نمی دهند. واریکوسل با توجه به شدتی که دارد، دخالتش در ناباروری متفاوت است. هرچه شدت و اختلال ایجاد شده توسط آن شدیدتر باشد میزان دخالت آن در ناباروری بیشتر است.
واریکوسل خود را در سن بلوغ نشان می دهد و گاهی بدون علامت است و فرد در یک معاینه اتفاقی یا بعدها برای درمان ناباروری متوجه آن می شود. در برخی افراد نیز واریکوسل با علامت هایی نظیر سنگینی و درد مختصر بیضه در یک طرف یا دوطرف بروز می کند.
● واریکوسل و ناباروری
اثرات واریکوسل در ناباروری به ۲ گروه تقسیم می شود؛ اثرات درازمدت شامل تاثیر در رشد بیضه و اثر فوری شامل تاثیر بر اسپرم! اثر فوری با جراحی بازگردانده می شود. اگر واریکوسل توسط لاپاراسکوپی درمان شود، احتمال آنکه اختلال ناباروری تصحیح شود و اسپرم به وضعیت عادی برگردد زیاد است. در ۵۰درصد موارد در واریکوسل شدید درمان باعث بازگشت قدرت باروری تا حد کامل در فرد می شود اما در برخی موارد باروری طبیعی اصلاح نمی شود.
اگر واریکوسل خیلی شدید باشد و زود خود را نشان دهد، گاهی باعث کاهش اندازه بیضه می شود و درمان خود واریکوسل در این شرایط سلامت فرد را به طور کامل بازنمی گرداند و اثرات دائم آن ماندگار است. یکی از عوارض جراحی واریکوسل، هیدروسل یعنی تجمع آب دور بیضه است اما شایع نیست. در ۵ تا ۷ درصد موارد در افراد بروز می کند. هیدروسل یک عارضه وخیم نیست و در مواردی اصلا به درمان نیاز ندارد اما اگر شدید باشد با یک جراحی ساده برطرف می شود.
● اختلالات اسپرم
یکی دیگر از دلایل ناباروری اختلالات اسپرم است.یکی از شایع ترین مواردی که باعث ناباروری می شود اختلال اسپرم یا وجودنداشتن اسپرم است. اگر اسپرم در آزمایش اصلا وجود نداشته باشد ۲ دلیل عمده دارد؛ اول اینکه اسپرم تولید می شود اما منتقل نمی شود. دوم اینکه اسپرم اصلا تولید نمی شود یا به حدی اندک است که در مایع منی خارج نمی شود. وقتی اسپرم تولید می شود اما منتقل نمی شود، معنایش این است که این افراد دچار انسداد مجاری منتقل کننده هستند که از جمله شایع ترین علل ناباروری است. در این گروه از افراد به رغم سالم?بودن بیضه و وجود نداشتن اختلالات هورمونی، در مایع منی اسپرم وجود ندارد. دلیل این موضوع می تواند جراحی هایی باشد که در آن ناحیه، صورت گرفته و باعث بسته شدن مجاری شده است. در اکثر مواقع این مساله قابل درمان است اما در صورتی که تولید اسپرم دچار مشکل باشد، درمان سخت می شود. بیماری های اولیه یا برخی بیماری ها می توانند باعث شوند که در یک مرد اسپرم تولید نشود یا میزان آن اندک باشد.
● باروری مردانه فاقد اسپرم
برخی از بیماری های دخیل در کاهش میزان اسپرم قابل درمان هستند و با درمان هورمونی یا سایر درمان ها می توان آن را برطرف کرد اما برخی قابل درمان نیستند و از روش های کمک باروری جدید باید استفاده و با کمک مقدار کمی از اسپرم باروری را ایجاد کرد. در صورتی که اصلا اسپرم وجود نداشته باشد نیز فرد می تواند از جنین اهدایی استفاده کند.
وقتی با تمام بررسی ها و درمان های دارویی و عمل واریکوسل مقدار اسپرم برای بارداری طبیعی کافی نباشد از روش های کمک باروری (art) استفاده می شود. ساده ترین روش IUI است . در این روش اسپرم داخل رحم قرار می گیرد. روش دیگر IVF است که در آن اسپرم گرفته شده و در آزمایشگاه کنار تخمک قرار می گیرد. روش دیگر میکرواینجکشن یا ICS است. در این روش اسپرم داخل تخمک تزریق می شود. شانس باروری در این روش بالاتر از سایر روش هاست و تعداد اسپرم لازم بسیار کمتر است.
● شانس موفقیت چقدر است؟
تقریبا می توان گفت جز در موارد نادر، این روش، باروری ایجاد می کند و تا ۳۵،۳۰ درصد موفقیت آمیز است.
منبع: salamat.ir
