بدگمانی و بدبینی پرده ایست که میان ما و دیگران کشیده می شود و هیچ گاه نمی گذارد رشته دوستی خود را با آن ها محکم کنیم و از نعمت وفا و محبت بهره مند شویم.
بدبینی یکی از مشکلات نسبتاً شایع و البته بسیار دردسر ساز در خانواده ها است و کانون گرم خانواده را دچار آشفتگی می کند. برخی افراد دچار مشکل بدبینی هستند و نسبت به اخلاق و رفتار دیگران حتی نزدیکانشان هم شک و تردید دارند.
بدبینی تفسیر غلط از رفتار دیگران است. نگرش منفی که بر اثر بی اعتمادی به وجود می آید، فرد را نسبت به یک موضوع منفی باف می کند. یعنی تجربیات منفی، فرد را وادار میکند که از روی بی اعتمادی به موضوعات اطراف خود نگاه کند.
افراد منفی نگر و بدبین چگونه می اندیشند؟
فرد بدبین با دیدی منفی و ذهنی تاریک رویداد ها را تفسیر می کند.همواره احتمالات منفی را واقعی و احتمالات مثبت را دور از ذهن می داند. او بدترین احتمال را محتمل ترین احتمال می داندو هیچ گاه نمی تواند با دید مثبت به وقایع نگاه کند.در نتیجه امکان اعتماد کردن از او سلب می شود و نگرانی از بروز مشکلات و اتفاقات ناخوشایند تمام ذهن و فکرش را فرا می گیرد.
افراد بدبین عموما از ارتباط داشتن با سایرین احساس امنیت و آرامش نمی کنند چرا که هر رابطه ای را به شکل منفی تفسیر می کنند و خود این موضوع آسایش روانی آن ها را از بین می برد. به دنبال این روند آن ها بیشتر ترجیح می دهند تنها باشند تا اینکه از ارتباط بدبینانه با دیگران رنج بکشند.آن ها از زندگی خود لذت نمی برند.افراد بدبین اتفاقات کاملا بی ربط را به هم ربط می دهندتا عقیده خود را ثابت کنند.
اگر کسی متوجه بشود که همسرش به او دروغ گفته طبیعتاً به او بی اعتماد می شود اما اگر آن همسر از کار خود پشیمان شود ، دلایل خود را توضیح بدهد و عذرخواهی کند یک فرد عادی از اشتباه او می گذرد و باز اعتمادش به او جلب می شود اما یک فرد بدبین پیش خودش فکر می کند "او می خواهد اعتمادم را جلب کند و باز مرا فریب دهد" و دیگر به او اعتماد نمی کند.
تفاوت بی‌اعتمادی و بدبینی
افراد ممکن است بر اثر تجربه شخصی و اجتماعی نسبت به بعضی مسائل بدبین شوند، اما این بی اعتمادی فقط در مورد یک موضوع به خصوص است و فرد آن را به موارد مشابه تعمیم نمی دهد.اما کسی که دچار بدبینی است ممکن است بی جهت بر اساس برداشت های خود به کسی بی اعتماد و بدبین شود. حتی اگر شواهدی وجود داشته و فرد خاطی به خاطر اشتباهش پشیمان باشد ، فرد بدبین دیگر به او اعتماد نمی کند.
آیا برداشت‌های افراد بدبین از موضوعات همیشه اشتباه است؟
ممکن است فردی به چیزی بدبین باشد و این بدبینی نادرست نباشد.اما شواهد و دلایلی که برای سوء ظن خود بیان می کند دور از ذهن و خیالی هستند.پس مهم نیست که ادعای یک فرد بدبین درست باشد ، مهم نحوه استدلال و نتیجه گیری فرد از وقایع است.
آیا بدبینی یا حسادت زن و شوهر از عشق زیاد سرچشمه میگیرد ؟
اگر زن و شوهر رابطه ای برپایه علاقه و توجه داشته باشند دیگر جایی برای بد بینی یا حسادت باقی نمی ماند.پس هرگز نمی توان گفت که بدبینی فردی نسبت به همسرش ناشی از عشق بیش از اندازه است.همسران برای دوست داشتن خود دلایل منطقی نیز دارند اما عشق افراد بدبین اغلب ویژگی های افراطی و احساسی دارد. عشق و علاقه ایجاد امنیت و آرامش می کند نه تنش.
برخورد اطرافیان با فرد بدبین چگونه باید باشد؟
اطرافیان در مواجهه با رفتار نامناسب فرد بدبین واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند، یکی از این واکنش ها جبهه گیری و استدلال است.که نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت.از این رو توصیه می شود که با این افراد و باور های بدبینانه آن ها به هیچ عنوان برخورد نکنید، البته این به معنی ابراز موافقت با آنان نیست، بلکه تنها باید با این باور ها به طور علنی مخالفت نکنند.
یکی از نکات حائز اهمیت در مورد برخورد اطرافیان، تحریک نکردن فرد بدبین است.نباید با وی مقابله و لج بازی کردو تا حد امکان مواردی را که نسبت به آن ها حساسیت دارند رعایت کنند.
به طور کلی توصیه می شود که اطرافیان رفتار متعادلی با فرد بدبین داشته باشند یعنی از هر عملی که موجب تحریک او می شود و بد بینی او را تشدید می کند پرهیز کنند. رفتار متعادل یعنی، نه این که بر اساس باور های یک فرد بدبین رفتار کنیم و نه اینکه سعی کنیم با مقابله جویی او را تحریک کنیم. رفتار متعادل در برطرف کردن افکار بدبینانه تاثیری ندارد اما میزان تنش های خانوادگی را کاهش می دهد.
نوجوانان چه طور می توانند با والدین بدبین کنار بیایند؟
نوجوانان در مقطع سنی حساسی هستندو به دلیل تغییرات بیولوژیک و روانی گاهی گرفتار رفتار های احساسی و پرخاشگری می شوند. در نتیجه خودشان نیاز دارند که والدین قدری با آن ها مدارا کنند و محیط بی تنشی را برای آنان فراهم آورند، و این دقیقا همان چیزی است که در خانواده هایی که یکی از والدین بدبین است ، یافت نمی شود.
والدین بدبین دائم محیط پرتنشی را برای نوجوانان خود می سازندو غالباً با برخورد تند نوجوانان مواجه می شوند. توصیه ای که به نوجوانان می شود این است که تلاش کنند تا اعتماد والد بدبین را جلب کنند تا بدبینی او تشدید نشود. باید بدانند که به دلیل شرایط موجود مجبورند که تا مدتی کنار والد خود زندگی کنندو با او مدارا نمایند.
با کمی تحمل کردن بعضی مسائل ، بدون اینکه نظرات والد بدبین را بپذیرند، می توانند زندگی آرام تری برای خود فراهم کنند.
آیا بی اعتمادی به اطرافیان، آسیب‌های احتمالی از سوی آنان را کاهش می‌دهد؟
در مبانی حقوق و قوانین مدنی اصل این است که همه افراد بی گناه هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. اثبات گناه کار بودن کار هر کسی نیست و نیاز به شواهد محکم دارد .شایسته نیست فقط با چند دلیل کوچک یا احساس درونی کسی را به خیانت و عدم وفاداری و دزدی و کلاهبرداری …متهم کنیم.
در زندگی گاهی لازم است بعضی مسائل را نادیده بگیریم، در غیر این صورت زندگی را برای خود سخت می کنیم. اگر ما انرژی خود را برای پی بردن به خلاف های دیگران صرف کنیم ، وقت و انرژی خود را هدر داده ایم و به مشکل بر می خوریم . اگر کسی خلافی را در دراز مدت تکرار کند حتماً آشکار می شود پس نگران نباشید! اگر خلافی صورت بگیرد دیر یا زود بدون تجسس فاش می شود.
منبع:بدبینی بیماری یا پدیده اجتماعی نوشته دکتر سید مهدی صمیمی اردستانی/تبیان
