بسیاری از پدر و مادرها با افتخار از روابط دوستانه با فرزندشان می گویند و با غرور در جمع فامیل و دوستان عنوان می کنند که «ما با هم رفیقیم» اما کمتر نوجوانی را پیدا می کنید که با افتخار بگوید: «من با پدرم دوستم یا من و مادرم مثل دوتا دوستیم.»
رفاقت و صمیمیت از نگاه نوجوان و والدین تعاریف متفاوتی دارد. در عین حال هرگز مختصات یك رابطه دوستانه با یك فرد همسال را با رابطه رفاقت با والد، نمی توان یكی دانست. هر كدام ابعاد، قوانین و باید و نبایدهای خود را دارند. ادبیاتی كه در ارتباط هرچقدر صمیمانه با والدین استفاده می شود با ادبیاتی كه در ارتباط دوستانه با غیر والدین به كار می رود متفاوت است. اما با همه اینها نباید قید صمیمیت را زد و رابطه ای رسمی و اداری با نوجوان داشت. آنها رفاقت و صمیمیت را می پسندند و تنها در این شرایط است كه مسائل و مشكلات و دغدغه های نوجوانی شان را كه كم هم نیستند، با شما درمیان می گذارند و نسبت به خانه دلگرم است.
چه احساسی دارید؟
آیا خود شما هم واقعا با نوجوانتان احساس رفاقت و صمیمیت می كنید؟ اگر تنها برای ادای وظیفه دست به چند حركت نمایشی می زنید كه خودتان هم می دانید، اسم واقعی اش صمیمیت نیست، بدانید كه نوجوان خیلی زود متوجه تصنعی بودن رفتار شما خواهد شد. اتفاقا این عدم صداقت در ارتباط، نه تنها رفاقتی در پی ندارد كه او را بیش از پیش نسبت به شما بی اعتماد می كند. بنابراین دوستی، رفاقت و صمیمیت نمی تواند یك رابطه یك سویه باشد، هر دو طرف باید احساس صمیمیت كنند و از بودن در كنار هم لذت ببرند.
او را می شناسید؟
آیا می دانید نوجوانتان ترجیح می دهد به سینما برود یا یك بازی فوتبال تماشا كند؟ اگر فراغتی داشته باشد واقعا دوست دارد آن را پای كامپیوتر و فضای مجازی بگذراند یا به باغ و گردش و ارتباط حقیقی بپردازد؟ می دانید غذای مورد علاقه اش چیست؟ می دانید چه چیزهایی او را متأثر می كند؟ پس در قدم اول بهتر است نكاتی را كه در یك رابطه صمیمانه به آن نیاز دارید در مورد نوجوانتان بدانید. بدون هیچ اضطراب و استرس و قضاوتی تماشاگر فرزندتان باشید.
آغوش باز
برخی والدین گمان می كنند كه انسان تنها زمانی كه كودك است نیازمند و لایق آغوش گرم پدر و مادرش است و باید دائم قربان صدقه اش رفت. همین كه كودك پا به نوجوانی می گذارد، دیگر دست و دلشان به قربان صدقه و بغل گرفتن فرزندشان نمی رود، یا شرم می كنند. نوجوان بیش از هر زمان دیگری نیاز به شنیدن محبت والدینش دارد؛ نیاز به شنیدن و لمس توجه، احترام و محبت. او را در آغوش بگیرید، ببوسید و در دفعات متعدد مثل كودكی اش به او بگویید كه عاشقش هستید.
حواستان كجاست؟
همه می دانیم كه یكی از راه های كشف دنیای نوجوانان و ایجاد ارتباط صمیمانه با آنها، گفت وگوی سالم است؛ گفت وگویی كه خالی از سرزنش، قضاوت، تهدید و عصبانیت باشد. آیا شما توانایی برگزاری چنین گفت وگویی را دارید؟ می توانید بشنوید و مدام وسط حرفش نپرید و از او ایراد نگیرید؟ این توانایی را در خودتان ایجاد كنید. خود را در مقام یك دوست ببینید و از بالا به او نگاه نكنید.
احترام بگذارید
نوجوان تشنه احترام است. چندبار در طول روز از او می شنوید: «من دیگه بچه نیستم». او با این جمله می خواهد به شما بگوید كه ترجیح می دهد مثل یك بزرگسال با او رفتار كنید. گمان نكنید كه ارتباط صمیمانه فاقد احترام دوجانبه است. شك نكنید كه احترام چه كلامی باشد و چه رفتاری، شما را چندین قدم به او نزدیك تر خواهد كرد. زمانی كه می خواهید وارد اتاقش بشوید حتما در بزنید و اجازه بخواهید. اینكه سر زده وارد اتاقش بشوید تا بفهمد شما حواستان به او هست و او را زیرنظر دارید، راهكار خوبی برای ابراز توجه نیست. شاید لازم باشد برای وقت گذراندن با فرزند نوجوانتان، مرخصی بگیرید، از یك مهمانی دوستانه انصراف بدهید، قید سفرتان را بزنید و… اما مطمئن باشید كه او متوجه این اهمیتی كه به او داده اید می شود.
نمی دانم چه بگویم
همه می گویند با نوجوان صحبت كنید، اما خیلی از والدین نمی دانند در یك نشست باید با دختر یا پسر نوجوانی كه اتفاقا بسیار هم كم حرف شده، از چه دری حرف بزنند. یكی از چیزهایی كه می توانید درباره اش صحبت كنید خاطرات نوجوانی و كودكی، خودتان است. از رفاقت ها و حتی شیطنت های زمان كودكی از تصمیم هایی كه گرفتید، موفق شدید یا سرتان به سنگ خورد و پشیمانی نصیبتان شد، بگویید. فقط مراقب باشید كه خود نوجوانتان را به رخش نكشید.
مسئولیت های مهم را به او بسپارید
نیاز است كه به نوجوان شخصیت بدهید. او به دنبال استقلال و پیدا كردن هویت خود است و لذت می برد از اینكه در دسته بزرگسالان محسوب شود. شما می توانید مسئولیت های كوچك اما مهم را به او بسپارید. البته سعی كنید مسئولیت های مورد علاقه اش را به او سپرده و با خشونت او را مجبور به انجام كارهایی كه از آنها متنفر است یا حالش را ندارد نكنید.
توپ و تشر ممنوع
دیگر زمان آن گذشته است که با یک تشر و داد و بیداد او را به اطاعت از خود وادار کنید هر چند که چنین رفتارهایی در دوران کودکی نیز نامناسب و مخرب بوده اند اما در نوجوانی آسیب های بیشتری برای فرزندتان در پی خواهد داشت؛ زیرا در این سنین او دارای توانایی لازم برای مقابله و فریاد کشیدن متقابل است که بیشتر باعث می شود تا رابطه شما مخدوش شود.
نظارت غیرمستقیم اما همیشگی
نظارت دورادور خود بر روابط عاطفی، اجتماعی و مجازی او را تداوم دهید تا چنانچه با مشکلی مواجه شد به موقع او را راهنمایی کنید.
نوجوانی را به او بشناسانید
او را از ویژگی های دوران نوجوانی آگاه سازید تا با بینش صحیحی بتواند با مشکلات و تغییرات مواجه شود.
از راهنمایی های مشاور غافل نشوید
هرچند که گفته شد بسیاری از رفتارهای نوجوانان ویژگی طبیعی تحولی آنان است اما چنانچه تغییرات خلقی شدید مثل غمگینی، تحریک پذیری، کناره جویی و بی بند و باری متفاوت از دیگر همسالان فرهنگ خانوادگی و ارزشی شما را نشان می دهد از کمک های تخصصی یک روان شناس و یا یک روان پزشک استفاده کنید تا شیوه فرزندپروری خود یا حل مشکلات احتمالی فرزندتان را از مسیر درست آن پیگیری کنید.
