دندان از چند قسمت تشکیل شده است؛ قسمتی که دیده می‌شود، تاج نام دارد. تاج توسط بافت سختی به نام مینا پوشیده می‌شود. وظیفه این بافت سخت، حفاظت از ساختمان‌های زیرین است. اگر مینا آسیب ببیند، دیگر لایه‌های دندانی هم صدمه خواهد دید بنابراین به مراقبت کافی نیاز دارد. مینا خود به‌خود ترمیم نمی‌شود و فاقد عصب حسی است.
پوسیدگی یک بیماری باکتریایی دندانی است که از شایع ترین اختلالات سلامت محسوب می شود. اغلب افرادی که دچار پوسیدگی دندانی می شوند در سنین کودکی یا بلوغ قرار دارند البته پوسیدگی دندان را در همه سنین مشاهده می کنیم.
پوسیدگی یکی از علل اصلی از دست دادن دندان هاست و باوجود پیشرفت های بسیاری مانند معاینه منظم دندان ها، استفاده از فلوراید و بهبود بهداشت دندان که در پیشگیری از پوسیدگی به عمل آمده، همچنان تعداد زیادی از مردم جامعه به آن گرفتار می شوند.
با یک حفره شروع می شود
اولین مرحله از پوسیدگی با ایجاد حفره های ظریفی در مینا آغاز می شود که شاید ابتدا فرد متوجه آن نشود، ولی با پیشرفت پوسیدگی، با درد توام می شود، به طوری که وقتی فرد مواد شیرین یا غذاهای گرم و سرد می خورد، این حالت تشدید می شود.
وقتی مینا از بین می رود، عاج زیر آن در معرض خطر قرار می گیرد و راهی باز می شود که باکتری ها می توانند براحتی به مغز دندان ورود پیدا کند.در این مرحله احساس درد متوسط تا شدید به وجود می آید و اگر درمان مناسبی اتخاذ نشود، امکان ایجاد آبسه زیاد خواهد بود. پوسیدگی روندی طولانی است و معمولا یک تا دو سال طول می کشد.
حفره ها اغلب هنگام معاینه تشخیص داده شده و درمان زودرس آنها مانع پیشرفت پوسیدگی می شود.دندانپزشک نیز با استفاده از یک سوند کوچک و آینه می تواند پوسیدگی را تشخیص دهد. اطلاعات بیشتر درباره دندان و استخوان های اطراف را می توان با رادیوگرافی به دست آورد.
دندانپزشکان تا جایی که مقدور باشد سعی در پرکردن یا عصب کشی دندان دارند تا عمر دندان را بالا ببرند و فرد بتواند از آن استفاده کند ولی در مراحل بعدی یعنی وقتی با ترمیم و اصلاح نتوان دندان را نگه داشت، راه های دیگری به بیمار پیشنهاد می شود.
پرکردن دندان
فرآیند پوسیدگی با خارج کردن بخش پوسیده دندان و پر کردن آن متوقف می شود. در مواقعی که پوسیدگی وسیع باشد، به طور موقت دندان پر می شود تا حساسیت دندان نسبت به درمان مشاهده شود.اگر بعد از چند روز علائم نامطلوبی وجود نداشت، ترمیم موقت برداشته شده و ترمیم دائمی جایگزین می شود.
نوع ماده ای که برای پر کردن استفاده می شود؛ به محل و نوع دندان بستگی دارد. دندان های آسیای بزرگ بیشترین عمل را انجام می دهند و فشار زیادی را در جویدن متحمل می شوند بنابراین نسبت به دندان های جلویی به ماده با دوام تری نیاز دارند. مواد پرکننده برای دندان های جلویی باید به رنگ دندان باشد.
روکش گذاری
اگر دندان به حدی پوسیده باشد که نتوان آن را با چند ترمیم کوچک یا ترمیم بزرگ تر بدون خطر شکستن اصلاح کرد، لازم است دندان بعد از برداشتن قسمت پوسیده، روکش گذاری شود.روکش ممکن است از جنس چینی، فلزی یا ترکیبی از هر دو باشد. برای ساختن روکش، از دندان قالب گرفته و به لابراتوار فرستاده می شود و بعد از انجام مراحلی، روکش را روی دندان می چسبانند.
آبسه دندان
اگر دندان بسرعت ترمیم نشود، ممکن است به آبسه بینجامد؛ زیرا باکتری ها از حفره عبور کرده و مغز دندان را عفونی خواهند کرد.آبسه باعث تورم و التهاب شده و عروق خونی را متورم کرده و به اعصاب دندان فشار زیادی وارد می کند که به درد شدیدی منجر می شود. عفونت ممکن است به ریشه و استخوان گسترش پیدا کند و اگر بموقع درمان نشود، باعث لقی و از دست رفتن دندان خواهد شد.
روکش دندان
اگر دندان دائمی از دست برود، بدون تاخیر باید دندان دیگری جایگزین شود. دندان های ما طوری آرایش شده اند که به دندان های مجاور کمک می کنند در راستای صحیح خود قرار گیرند.
خالی بودن فضای بین دندانی، دندان های مجاور را به سمت فضای خالی کج کرده و بتدریج تغییر آرایش دندانی رخ می دهد و جویدن لقمه نیز مشکل خواهد شد.روکش دندانی مناسب توسط دندانپزشک انتخاب می شود. پل دندانی (بریج) راه درمانی مناسبی است.در این روش دندان های سالم کناری تراشیده شده و روکش روی آنها تعبیه می شود.
دندان مصنوعی متحرک
در این روش دندان های مصنوعی به یک پایه فلزی یا پلاستیکی متصل می شوند و توسط قلاب ها یا سایر ابزار نگهدارنده به دندان های طبیعی وصل و در جای خود ثابت می شوند.دندان های مصنوعی متحرک معمولا ارزان تر از نوع ثابت (روکش یا بریج) هستند و در صورت افتادن می توان دندان های مصنوعی دیگری را به آن اضافه کرد.
دندان مصنوعی کامل
اگر به دنبال بیماری شدید لثه یا پوسیدگی، تمام دندان ها از بین برود، یک دست دندان کامل مصنوعی برای فرد تهیه می شود.این نوع از دندان ها هرگز جایگزین دندان طبیعی نخواهد شد و چون سقف دهان همیشه توسط آن پوشیده می شود، طبیعتا بخشی از حس چشایی از دست خواهد رفت.
ایمپلنت دندانی
به جای دندان های مصنوعی، روکش ها، بریج دندانی و پلاک های متحرک، می توان از ایمپلنت های دندان استفاده کرد.این دندان ها جایگزین های دائمی هستند و هنگام غذا خوردن و صحبت کردن حرکت نمی کنند و در جای خود ثابت هستند.
پایه ایمپلنت یک پیچ فلزی است که معمولا جنس تیتانیوم دارد و از راه جراحی در استخوان فک و زیر بافت لثه کار گذاشته می شود. این پایه مانند یک ریشه مصنوعی عمل می کند و دندان مصنوعی یا روکش به آن متصل می شود.کاشت ایمپلت فرآیند استخوان سازی را تحریک و به همین دلیل پایه ای محکم را برای دندان مصنوعی فراهم می کند.عملکرد و احساس ناشی از ایمپلنت بسیار شبیه به دندان طبیعی است.
ایمپلنت بهترین جایگزین است
هر فرد سالمی که یک یا چند دندان دائمی خود را از دست داده باشد، می تواند از این روش برای جایگزین کردن دندان بهره ببرد. افرادی که دچار تحلیل لثه و استخوان هستند، می توانند از دندان مصنوعی یا بریج استفاده کنند.
برای تحلیل استخوان فک، پیوند استخوان به همراه کاشت ایمپلنت روش مناسبی است. افراد سیگاری یا بیماران مبتلا به دیابت، برای این روش مورد مناسبی نیستند.مصرف تنباکو و ابتلا به برخی از بیماری ها، قدرت ترمیم و مقاومت بدن در برابر عفونت ها را مختل می کند و خطر شکست پیوند را بالاتر می برد.این درمان ها گران تر از دندان های مصنوعی یا روکش ها هستند و پیش از ترمیم هر دندانی باید با دندانپزشک در این باره مشورت شود.
منبع:salamatnews.com
