روزگاری بود که چاقی نه تنها عیب به‌شمار نمی‌رفت، بلکه امتیاز هم محسوب می‌شد، چون نمادی از ثروت و رفاه به‌حساب می‌آمد و به آن مباهات می‌کردند. بله! از اینکه چاق بودند، خوشحال بودند. اما معیارهای زیبایی هر چند وقت یک‌بار تغییر می‌کند.
فعلا مد این است؛ لاغری. بالطبع این طرز تفکر مرد و زن و خرد و کلان به‌دنبال شیوه‌هایی هستند تا به هر نحوی که هست، قدری از اضافه‌وزن‌شان کم کنند. اما اغلب شاهد بوده‌ایم که خیلی از این روش‌ها جواب نداده‌اند یا خیلی زود وزن از دست رفته خوشحال و خرم به بدن بازگشته است. شما که همه راه‌ها را امتحان کرده‌اید.
از چاقی تا «سمن مفرط»
از آنجایی‌که عوامل متعدد و پیچیده‌ا‌ی در پدیده چاقی دخیل هستند، دیدگاه‌های گوناگون طبی این مساله را مورد بررسی قرار داده‌اند، طوری‌که مکاتب طبی مدام روش‌های درمانی متنوعی را ارائه می‌دهند و طیف وسیعی از داروهای لاغرکننده به بازار عرضه می‌شود. در این میان، طب مکمل و گیاهان دارویی به‌عنوان گزینه موثر در کاهش وزن و کاهش چربی بدن، از طرف پزشکان و بیماران مورداستقبال قرار گرفته است.
به روش سنتی لاغر شوید
طب سنتی ایرانی نیز به‌عنوان یک مکتب طبی مستقل که بر پایه مزاج و اخلاط استوار است، دیدگاه ویژه‌ای درخصوص پدیده چاقی و روش‌های درمانی آن دارد. دانشمندان این طب، «سَمن مفرط» یا چاقی را یک بیماری خطرناک می‌دانستند و بر درمان آن و حفظ وزن سلامت تاکید داشتند.
عوامل بروز چاقی
باتوجه به توضیحات قبلی معلوم می‌شود که هر نوع افزایش حجم در بدن ناشی از کیفیت تری یا رطوبت است، پس غلبه رطوبت علت اصلی همه انواع چاقی و غلبه خشکی عامل اصلی همه انواع لاغری است.
عوامل افزایش تری
عوامل افزایش تری در بدن، فقط به خوردن خوراکی‌ها و نوشیدن آشامیدنی‌ها منحصر نمی‌شود و دایره گسترده‌ای دارد که شامل مواردی از سبک زندگی هم می‌شود؛ پرخوری. مصرف غذاها و داروهای رطوبت‌زا به‌صورت خوراکی یا مالیدنی. مثل زیاده‌روی در مصرف میوه‌های تر یا مالیدن مکرر روغن بادام شیرین به بدن. حمام رطوبت‌زا، یعنی حمام نه‌چندان گرم؛ زیرا گرمی اندک آن باعث باز شدن منافذ پوست و نفوذ رطوبت به داخل بدن می‌شود. سکون و نداشتن تحرک کافی، مصرف نکردن مواد تحلیل برنده رطوبت مثل انواع غذاهای خشک، دفع نکردن مواد زاید بدن، دفع خلط صفرا؛ زیرا به‌دلیل گرمی و خشکی مزاج، تحلیل برنده رطوبت است؛ خواب زیاد و نشاط.
عوامل افزایش خشکی در بدن
عوامل دیگری هم در بدن باعث تشدید خشکی می‌شود. این عوامل هم با آنکه درست نقطه مقابل عوامل افزایش تری هستند، اما درست مانند عوامل افزایش تری شامل خوردنی‌‌ها و آشامیدنی‌ها و البته مواردی مربوط به سبک زندگی می‌شوند:
کم‌خوری، مصرف غذاها و داروهای بسیار گرم که رطوبت‌ها را تحلیل می‌برند به‌صورت خوراکی یا مالیدنی، مصرف غذاها یا داروهای خشکی‌افزا به‌صورت خوراکی یا مالیدنی مثل مصرف غذاهای خشک و شور و نمک‌سود. خوابیدن در شن یا آفتاب گرفتن طولانی، تحرک و فعالیت بدنی بیش از حد، کم‌خوابی زیاد، بسته بودن راه‌های ورود غذا به اعضا، قرار گرفتن در هوای بسیار گرم و بسیار سرد، حرکت‌های نفسانی به افراط، مانند رنج یا عصبانیت و فعالیت فکری زیاد، توقف طولانی در حمام و دفع بیش از حد مواد از بدن به راه‌های مختلف مانند اسهال، استفراغ، ادرار یا تعریق.
تدابیر لاغری؛ خوردنی و نوشیدنی
– از پرخوری، روی‌هم خوری، ریزه‌خواری و مخلوط‌خوری پرهیز کنید. بهتر است در هر وعده غذایی یک نوع غذای ساده میل شود.
– غذا را آن‌قدر بجوید که هنگام بلعیدن شیرابه شود؛ یعنی کاملا له و با بزاق دهان مخلوط شود. همیشه یادتان باشد که معده شما دندان ندارد.
– از مصرف بیش از حد غذاهای چرب و شیرین و بی‌مزه مثل انواع شیرینی خامه‌ای، حلواها، شله‌زرد، چربی دنبه و انواع روغن‌ها پرهیز کنید؛ چراکه در بدن رطوبت ایجاد می‌کند.
– غذاهای کثیرالغذا (پرکالری) مانند حلواها، گوشت‌ها، حبوب به‌همراه شیر مانند شیربرنج، گندم، آجیل تازه و فرنی‌ها را مصرف نکنید.
– غذاهایی را که خون غلیظ ایجاد می‌کنند مانند هلیم و کله‌پاچه، خمیرها، رشته و ماکارونی، مغز، جگر، قلوه، تخم‌مرغ سفت شده و پنیر تازه میل نکنید.
– خوردن غذاهایی که خون را رقیق و لطیف می‌کنند مثل انواع سبزیجات، گوشت پرندگان و سکنجبین توصیه می‌شود.
– مصرف غذاهای تند و ترش و شور هم توصیه می‌شود. البته در مصرف این غذاها به‌خصوص تندی‌ها ملاحظاتی وجود دارد، چون گرچه در دفع و تحلیل مواد زاید سرد و غلیظ و لزج بسیار نافع است، اما باعث ایجاد گزش و سوزش معده و تهوع و استفراغ و زخم معده و بوی تند ادرار و عرق می‌شود و باید بااحتیاط مصرف شود. در مجموع تدابیری که با هدف لطیف کردن مواد زاید بدن انسان و دفع آنها به کار می‌رود، برای اکثر بیماری‌ها مناسب است ولی با این حال نباید در انجام آن زیاده‌روی شود. موادی مانند سیر و پیاز و خردل و تره در صورتی که منع مصرف نداشته باشند تلطیف متوسطی دارند و به‌عنوان چاشنی غذا مناسب‌اند. سکنجبین از بهترین و بی‌عارضه‌ترین آنهاست.
به روش سنتی لاغر شوید
– مصرف نان‌های برشته و نان جو و پرهیز از نان‌های خمیری
– مصرف نکردن مخلفات همراه غذا؛ البته در برخی کتب توصیه به مصرف زیتون شور با غذا شده است.
– نظم در صرف وعده‌های غذایی بهتر است برنامه منظمی داشته باشند و سر ساعت غذا بخورند.
– نوشیدن آب گرم و سکنجبین نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی؛ یک لیوان آب داغ با یک قاشق غذاخوری سکنجبین طبی. مصرف درازمدت آب و مایعات گرم عوارضی دارد که باید با مشورت متخصص طب سنتی انجام شود.
– مصرف نکردن مایعات از نیم ساعت قبل تا 2ساعت بعد از غذا و بدون تشنگی حقیقی
– مصرف نکردن مایعات همراه با میوه‌ها
– مصرف اندکی نمک در حد آغشته شدن انگشت سبابه قبل و بعد از غذا
– صبر بر گرسنگی و تشنگی در حد مقدور
حالات روحی و روانی
– حرکات نفسانی شدید همچون خشم زیاد مانند حرکات بدنی لاغرکننده است. البته این مساله مرضی است و هرگز به‌عنوان تدبیر لاغرکننده توصیه نمی‌شود.
– اضطراب و افسردگی در موفقیت رژیم‌های لاغری بسیار تعیین‌کننده است. از طرفی این اختلالات از عوارض شایع رژیم‌های لاغری طولانی‌مدت نیز محسوب می‌شوند و می‌توانند یکی از عوامل مهم شکست در درمان چاقی باشند. پس به توجه ویژه نیاز دارند.
– افسردگی و غم مزاج را به سمت سردی می‌برد و در نتیجه در تحلیل رطوبت‌های اضافی اختلال ایجاد می‌کند. از طرفی افراد افسرده کم‌تحرک می‌شوند و این مسئله بر سردی بدن و تجمع رطوبات می‌افزاید.
تدابیر لاغری؛ حمام
* پرهیز از زیاد حمام کردن به‌خصوص حمام رطوبت‌زا که گرمای اندکی داشته باشد. توصیه به حمام‌های دافع رطوبت با حرارت مکفی و وقوف در خانه چهارم که مزاج گرم و خشک دارد و مکث طولانی در حمام
* پرهیز از روغن مالی به‌خصوص بعد از ریختن آب بر بدن
* حمام کردن ناشتا و پرهیز از حمام کردن با معده پر و بعد از غذا
* حمام با آب‌های معدنی و آب‌های قابض؛ می‌توان در آب حمام، نمک و بوره اضافه کرد و مدتی طولانی در آفتاب قرار داد و سپس با آن استحمام کرد.
یکی از روش‌های سرعت بخشیدن به روند لاغری این است که با پارچه خشن بدن را به سختی ماساژ دهند تا قرمز شود، سپس با آب داغ استحمام کرده و روغن‌های محلّلی را مثل روغن بابونه بمالند و پس از حمام غذا نخورند و بخوابند. بعد از بیدار شدن مجدد حمام کرده و اندکی غذای سبک بخورند. می‌توان این اقدامات را پس از حرکات ورزشی سریع و قوی انجام داد. این روش به‌طور معمول توصیه نمی‌شود، چراکه ضعف ایجاد می‌کند. اما برای ورزشکاران حرفه‌ای در مواقع وزن‌کشی مناسب است.
نسخه طب سنتی برای لاغری
تدابیر لاغری؛ خواب و بیداری
پرهیز از خواب طولانی
خوابیدن به‌موقع بین ساعت 10-9 شب
سحرخیزی
خوابیدن با معده خالی و پرهیز از خواب بلافاصله بعد از غذا
پرهیز از خواب طی روز
فاصله حداقل 3-2 ساعت بین آخرین وعده غذایی و خواب
تدابیر لاغری؛ حرکت و سکون
ورزش، حرارتی نزدیک به حرارت غریزی در بدن ایجاد می‌کند و روش مناسبی برای تحلیل و از بین بردن رطوبت بدون ایجاد عارضه است.
توصیه به ورزش سریع و قوی به‌خصوص قبل از غذا
پرهیز از سکون و بی‌تحرکی
بلافاصله بعد از ورزش و فعالیت بدنی غذا نخورند، بلکه صبر کنند تا حرارت بدن کاهش یابد.
راه رفتن در حد مقدور
تدابیر لاغری ، دفع مواد زاید
دفع رطوبات از راه‌های مختلف مانند مدفوع، ادرار، تعریق و خون قاعدگی
اگر راه دفع هر یک از موارد بالا به دلایلی دچار اختلال باشد باید در صورت امکان رفع شود یا راه دفعی دیگری توسط پزشک جایگزین شود.
