با حلول ماه رمضان در چهارگوشه ایران آئین و مراسم ویژه این ماه برگزار می‌شود. مردم استان خوزستان نیز در این ماه آداب و رسوم مختلفی دارند که ازجمله آن می‌توان به «گرگیعان» اشاره کرد.
این رسوم در گوشه و کنار کشور متفاوت بوده و از تنوع بالایی برخوردار است ولی در این میان آئین‌های مردم عرب استان خوزستان با سایر نقاط کشور تفاوت فراوانی دارد.
یک رسم زیبا در میان مردم خوزستان وجود دارد که معمولا مردم سعی می‌کنند به علت ثواب بالای افطار دادن به روزه‌داران همواره میهمانی بر سر سفره خود داشته باشند یا اینکه آنها به دعوت یکی از اقوام سر سفره‌ای دیگر حضور یابند.
به همین دلیل صله رحم و دید و بازدید در این ماه در استان خوزستان به اوج خود می‌رسد و مردم بعد از افطار اغلب در کنار آشنایان و بستگان حضور دارند ضمن اینکه در این ماه اغلب خانه ها و حسینیه‌ها مراسم روضه خوانی دارند و به خصوص مردان ساعاتی را در این مراسم حضور پیدا می‌کنند و از اجرا معنوی آن بهره‌مند می‌شوند.
برگزاری مراسم 30 روزه روضه‌خوانی در خانه ها و اغلب حسینیه‌ها بیشتر در میان مردم عرب خوزستان رایج است که در این روضه خوانی‌ها، پذیرایی غالب قهوه مخصوص اعراب با آن مراسم خاص خود است. در واقع اعراب برای خوردن قهوه مراسم و قوانین خاصی دارند و با اعتقاد و باورهایی که دارند آن را انجام می دهند.
برای تهیه آن ابتدا قهوه را با وسیله‌ای دو شاخه به نام مهماس که شبیه مقاش است در ظرفی ریخته و تفت می دهند و آنگاه آن را در هاون آسیاب کرده و برای مراسم آماده می‌کنند، پس از آن در ظرفی بزرگ به نام “گم گم” که چیزی شبیه گلاب پاش‌های قدیمی و از جنس ورشو (مفرغ) است، آب ریخته و پس از جوش آمدن، قهوه آسیاب شده را اضافه کرده و از هل هم برای خوش طعم شدن آن استفاده می‌کنند.
هنگامی که قهوه آماده سرو باشد آن را در ظرف کوچکتری به نام “دله” که شبیه همان “گم گم” است ریخته و سپس این مراسم آئینی با زیرکی و دانایی فرد توزیع کننده آن ادامه می یابد.
این فرد دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه خوری (که فنجانی بدون دسته است و فنیان خوانده می‌شود) را در دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه می کنند، اگر در این مجلس سیدی وجود داشته باشد ابتدا از وی پذیرایی آغاز می‌شود و در غیر این صورت این مراسم از شیخ یا ریش سفید مجلس آغاز می‌شود.
همچنین در نخستین روز از ماه مبارک رمضان، کوچکترهای خانواده به دیدن بزرگترها می‌روند و حلول ماه مبارک را به آنها تبریک می گویند. زنان و دختران خانواده هم با تهیه انواع شیرینی محلی همانند لگیمات، شعریه، رنگینک (که با خرما و آرد درست می‌شود)، حلوای مسقطی و معسل به علاوه فرنی، حلیم و آش سفره افطار را آماده می‌کنند و به همراه آن آبداغ با نبات و چای به روزه داران تعارف می‌شود.
مراسم افطاری دادن
شیرینی، خرما و فرنی در این خطه معمولا در هر سفره افطاری باید باشد و کمتر خانواده ای یافت می شود که افطار خود را با خرما یا فرنی نگشاید. در این ماه دید و بازدیدها به خصوص بعد از افطار دوچندان می‌شود. اعضای فامیل خود را ملزم به صله رحم می‌دانند و شبها با مهمانی رفتن، از احوال یکدیگر باخبر می‌شوند.
مفتح یکی از غذاهای پرچرب مردم عرب خوزستان است که پخت و پز آن در ماه رمضان بیشتر می‌شود. این غذا در واقع راسته گوسفند است به این شکل که مفتح با تکه های بزرگ گوسفند و ادویه جات خاصی پخته می‌شود و اغلب بر سفره های شیوخ عرب زبان خوزستانی به ویژه مناطق جنوبی استان دیده می‌شود.
البته در میان مردم عرب خوزستان رسمی ماندگار وجود دارد که بعد از گذشت سالها هنوز هم در اغلب مناطق عرب نشین خوزستان انجام می شود هر چند این مراسم هم همانند سایر آداب و سنن مردم کشور در حال از بین رفتن است. این مراسم گرگیعان نام دارد و در شب ولادت امام حسن(ع) انجام می‌شود.
شب 15 ماه رمضان بچه های کوچک عرب خوزستان بعد از افطار به کوچه و پس کوچه‌های اهواز، ویس، آبادان، خرمشهر، شادگان و سوسنگرد و دیگر شهرهای خوزستان و روستاهای توابع آنها می‌روند تا آئین سنتی را که اجدادشان در کودکی بجا می‌آوردند را برپا کنند، بچه ها با شور و شعف به کوچه ها روانه می شوند، دختر و پسر با بر گردن انداختن کیسه هایی از پیش تهیه شده برای جمع آوری عیدی و شیرینی و پوشیدن لباسهای محلی خود که پسران با پوشیدن دشداشه و دختران با پوشش عبا (چادر عربی) بر سر به درب خانه ها برای دریافت شیرینی و عیدی ماه مبارک می روند.
اجرای مراسم گرگیعان با شعارهای مختلفی همچون نام آن در بین مردم عرب همراه است. در این میان بچه های عرب خوزستانی پشت در خانه ها شعر می خوانند:
«ماجینه یا ما جینه؛ حل الکیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم؛ در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده) اگر اهالی خانه مثلا در پشت بام باشند خطاب به آنها می گویند: «یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» (ای افرادی که بالای پشت بام ایستاده اید به ما عیدی می دهید یا برویم؟) همچنین ممکن است بچه هایی که دست جمعی برای گرفتن عیدی به کوچه ها می روند، دو گروه شوند و گروه نخست بگوید: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب دهد: « الله یعطیکم الرضعان» (خدا به شما بچه دهد) یا اینکه ” گرگیعان و گرگیعان – الله ایخلی اولیدکم ( خدا پسر کوچولوی شما را نگه دارد) این دو گروه ممکن است به دو گروه دختر و پسر نیز تقسیم شود.
در این مراسم، اهالی خانه ها به بچه ها که هر یک سبدی را در دست دارد ، باسورک (بادام)، شیرینی و عیدی میدهند این مراسم تا پاسی از شب نیمه ماه رمضان ادامه می‌یابد.
همچنین از قدیم در این ماه یک بازی به نام محبس(انگشتر کوچک به زبان عربی) در بین مردم عرب خوزستان رواج یافت که مردان و پیران دورهم جمع می شدند و آن را بازی می کنند.
این بازی که همان پر یا پوچ است به صورت گروهی در بین مردم عرب انجام می‌شد و مثلا در بین دو گروه پنج تا 20 نفره انجام می‌شد.
قدیمی‌ها در این بازی آنقدر مهارت داشتند که می‌توانستند انگشتر را که بین 10 تا 40 دست قرار داشت را به راحتی از رنگ فرد نگهدارنده یا با فشار دادن دست‌های آن مشخص کنند.
البته این بازی در استان خوزستان در سال های اخیر به دست فراموشی سپرده شده هر چند هنوز در برخی روستاها قدیمی‌های بازی را انجام میدهند.
