امروزه مشکل اصلی مبتلایان به کمبود ویتامین D کار کردن در فضای بسته در طول روز و محرومیت از تابش آفتاب است در حالی که بخش اعظم ویتامین D از طریق جذب اشعه خورشید تامین می شود.
بسیاری از افراد بر این باورند که از طریق تغذیه سالم می توان ویتامین D مورد نیاز بدن را تامین کرد. اما این تصوری باطل است. مواد غذایی که حاوی ویتامین D کافی هستند بسیار نادرند. به عبارت دیگر فقط با خوردن هر روزه ماهی های چرب می توان حداقل ویتامین D مورد نیاز را دریافت کرد. در غیر این صورت تامین این ویتامین ضروری از طریق تغذیه امکان پذیر نیست.
ویتامین D نیاز بیشتر از میزان دریافت
متاسفانه معلوم نیست که آیا این میزان حداقل هم برای تامین نیاز روزمره ما کفایت می کند یا خیر. بسیاری از دانشمندان معتقدند که نیاز ما به ویتامین D بسیار بیشتر از میزانی است که تصور می شود و کمبود این ویتامین عامل بسیاری از بیماری هاست.
از سال 2012 حداقل میزان روزانه 20 میکروگرم ویتامین D برای افراد بزرگسال تعیین شده است. چنانچه این مقدار ویتامین قرار باشد تنها از طریق تغذیه تامین شود، باید روزانه 200 گرم ساردین، دو کیلوگرم پنیر و 700 گرم تخم مرغ یا 500 گرم گوشت گوساله مصرف شود. دانشمندان برای مبتلایان به برخی بیماری ها میزان بیشتری ویتامین D توصیه می کنند. برای مثال افراد مبتلا به ام اس باید روزانه 180 میکروگرم و برای پیشگیری از ابتلا به سرطان مقدار 240 میکروگرم مصرف کنند.
روشن است که برای دریافت روزانه 240 میکروگرم ویتامین D نمی توان تنها به تغذیه اکتفا کرد.
نور خورشید بهترین منبع ویتامین D
نور خورشید از جمله منابع اصلی تامین ویتامین D است. قرار گرفتن روزانه 15 تا 120 دقیقه در برابر نور مستقیم آفتاب (بسته به رنگ پوست، عرض جغرافیایی، سطحی که در معرض نور قرار می گیرد و شدت تابش خورشید) می تواند 500 میکروگرم ویتامین D یا بیشتر برای بدن تامین کند.
کمبود ویتامین D و خطر ابتلا به بیماری ها
در دهه های گذشته پزشکان تصور می کردند ویتامین D تنها برای استحکام استخوان ها و دندان ها لازم است. اما پژوهش ها ثابت کرده اند که این ویتامین نقش های گوناگونی در سلامتی انسان دارد و کمبود آن می تواند به طور قابل ملاحظه ای خطر ابتلا به بیماری ها را افزایش دهد.
متاسفانه روش زندگی در جوامع امروزی، سرگرمی های اوقات فراغت و فعالیت های شغلی که در فضاهای دربسته انجام می شود در ابتلا به کمبود ویتامین D نقش دارند و تنها افراد معدودی از اهمیت و نقش این ویتامین آگاهی دارند.
ویتامین D باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری آسم می شود
علائم کمبود ویتامین D
سرماخوردگی و بیماری های تنفس
بهترین روش تشخیص کمبود احتمالی ویتامین D آزمایش خون است. کاهش میزان این ویتامین در بدن منجر به دردها و نارسایی های زیر می شود:
در پژوهشی که گزارش آن در مجله Cambridge Journals منتشر شده کمبود ویتامین D در کودکان موجب بیماری های تنفسی می شود و میزان ذخیره کافی ویتامین D تعداد دفعات بروز بیماری های تنفسی را در کودکان کاهش می دهد.
ضعف عضلانی
براساس بررسی های دکتر میشائل اف هولیک، پژوهشگر بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین D، کارکرد مطلوب عضلات زمانی امکان پذیر است که گیرنده های ویتامین D میزان کافی از این ویتامین را در بدن آزاد کنند.
بیماری پسوریازیس
پژوهش ها نشان داده اند که ویتامین D می تواند در درمان بیماری پسوریازیس موثر باشد. از آنجا که این ویتامین از رشد و تکثیر بیش از حد سلول ها در بدن جلوگیری می کند و با توجه به اینکه در این بیماری سلول های پوستی به طور غیرطبیعی تکثیر می شوند، کمبود ویتامین D نیز موجب تشدید علائم بیماری می شود.
نارسایی کلیوی مزمن
بنا بر نظر دکتر میشائل اف هولیک بیمارانی که از نارسایی کلیوی مزمن رنج می برند نیز قادر نیستند به طور فعال ویتامین D در بدن تولید کنند به خصوص اگر تحت درمان دیالیزی قرار دارند. این افراد باید به منظور سوخت وساز کلسیم در بدن ویتامین D3 مصرف کنند تا خطر ابتلا به بیماری استئودیستروفی (اختلال سوخت وساز مواد معدنی که منجر به بیماری های استخوانی ناشی از نارسایی کلیه می شود) را کاهش دهند و ترشح هورمون پاراتورمون تنظیم شود. ویتامین D باعث جذب کلسیم می شود و هورمون پاراتورمون موجب ثابت ماندن مقدار کلسیم در خون می شود. هنگامی که میزان ویتامین D موجود در بدن کاهش یابد، پاراتورمون کلسیم مورد نیاز خون را از استخوان ها می گیرد. اگر چنین وضعیتی به مدت طولانی ادامه یابد فرد به پوکی استخوان مبتلا می شود.
دیابت
نتایج تحقیقات نشان داده اند که حفظ میزان ویتامین D مورد نیاز از بدو تولد خطر ابتلا به دیابت در بزرگسالی را تا 80 درصد کاهش می دهد.
آسم
ویتامین D همچنین باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری آسم می شود. نیتجه پژوهش های دانشمندان ژاپنی روی دانش آموزان نشان می دهد که استفاده از مکمل های ویتامین D به طور قابل ملاحظه ای در کاهش بروز آسم نقش دارند.
پارودنتیت
بیماری های مزمن لثه (پیوره) که با تورم و خونریزی همراه هستند می توانند به وسیله ویتامین D تحت کنترل در آیند. ویتامین D باعث تحریک تولید دفنزین و کاتلیسیدینی در بدن می شود. این دو پپتیدهای ضد میکروبی روی غشای مخاطی قرار می گیرند و در برابر باکتری ها مقاومت و از بروز پارودنتیت جلوگیری می کنند.
بیماری های قلبی-عروقی
بیماری های قلبی و فشار خون نیز با کمبود ویتامین D در ارتباط هستند. بررسی ها نشان داده اند کاهش میزان این ویتامین عامل موثری در افزایش فشار خون است.
اسکیزوفرنی و افسردگی
از آنجا که کارکرد مطلوب مغز به میزان کافی ویتامین D در بدن وابسته است، کمبود آن خطر ابتلا به اسکیزوفرنی و افسردگی را افزایش می دهد. میزان کافی ذخیره ویتامین D در دوران بارداری و نیز کودکی برای تحریک گیرنده های این ویتامین در مغز و رشد آن ضروری است.
سرطان
پژوهشگران مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون در واشینگتن در تحقیقات خود ارتباط بین مصرف کافی ویتامین D و کاهش خطر ابتلا به سرطان خون را کشف کردند. آنها دریافتند که استفاده از ویتامین های موجود در اشعه آفتاب تا 75 درصد به کاهش میزان رشد سرطان و تا 50 درصد به کاهش خطر بروز تومورهای سرطانی کمک می کند.
پیشگیری بهتر از درمان
به حد کافی حمام آفتاب بگیرید. افرادی که دارای پوست روشن هستند کافی است در فصل تابستان و هنگام تابش شدید آفتاب دقایقی در معرض آفتاب قرار گیرند تا ویتامین D مورد نیاز خود را از این طریق دریافت کنند. قرار گرفتن بیشتر در معرض آفتاب بی فایده است زیرا بدن فقط به میزان مورد نیاز خود ویتامین D موجود در آفتاب را جذب می کند. در هوای ابری باید مدت بیشتری در فضای باز قرار گیریم. در این شرایط خطر بروز سرطان پوست بسیار کم تر می شود و یا به طور کل از بین می رود.
اگر دسترسی به آفتاب و قرار گرفتن در فضای باز امکان پذیر نباشد باید از مکمل های حاوی ویتامین D3 استفاده شود.
در کشورهای اروپایی که تابش آفتاب در فصل زمستان کاهش می یابد بدن به ناچار از ذخیره ویتامین D خود استفاده می کند بنابراین استفاده از این مکمل ها ضروری است.
