ویتامین k علاوه بر نقش مهمی که در سیستم انعقاد خون دارد، در استخوان سازی و تنظیم چندین سیستم آنزیمی هم موثر است.
منابع ویتامین K:
1. این ویتامین در بسیاری از سبزیجات سبز خصوصا کلم بروکلی، کلم پیچ و کاهوی سبز تیره یافت می شود. معمولا سبزیجات برگ سبز، کلم و کاهو بیشترین مقدار این ویتامین را دارند و از طرفی اکثر میوه جات و غلات از این نظر فقیر می باشند.
2. شیر مادر حاوی ویتامین k کمی بوده و برای رفع نیاز کودکان کمتر از شش ماه کافی نیست.
3. محصولات حاوی روغن های گیاهی می توانند منبع خوبی برای ویتامین k باشند.
4. گوشت، محصولات لبنی و غذاهای آماده حاوی مقداری از این ویتامین می باشند.
5. در بدن میکرو فلور روده توانایی سنتز این ویتامین را دارد.
6. ویتامین k نسبتا پایدار بوده و با روش های پخت معمول تخریب نمی شود و در آبی که غذا درآن پخته می شود، از بین نمی رود.(در برابر حرارت، رطوبت و اکسیژن حساس می باشد)
7. جگر گوساله و چای سبز نیز حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین k می باشند.
8. کلروفیل موجود در گیاهان می تواند بعنوان منبعی از ویتامین k در نظر گرفته شود و بنابراین در هنگام استفاده از مکمل های کلروفیل باید میزان دریافتی این ویتامین از کلروفیل مد نظر قرار گیرد.
ویتامین k نقش مهمی در سیستم انعقاد خون دارد
علائم کمبود ویتامین K:
عمده ترین علامت کمبود ویتامین k خونریزی است که می تواند منجر به ایجاد شرایط کشنده گردد. زیرا که کمبود این ویتامین منجر به طولانی شدن زمان انعقاد خون می گردد.
در افراد سالمند دریافت ویتامین k با افزایش شکستگی استخوان و مفصل ران همراه است.
چه افراد در معرض خطر بالای کمبود ویتامین k هستند؟
عموما افرادی که دارای کمبود ویتامین k هستند، بیشتر در معرض خونریزی قرار دارند. در ادامه افرادی که بیشتر در معرض کمبود ویتامین k قرار دارند آورده شده اند.
1. افراد دچار سوء جذب چربی مانند بیماری کیسه صفرا
2. افرادی که به مدت طولانی با آنتی بیوتیک درمان شده اند و یا دچار بیماری کبدی، سوختگی های عمده، سیستیک فیبروزیس، بیماری سلیاک و بیماری کرون می باشند.
3. شیر خواران تازه متولد شده مستعد هیپوترومبینمی در نخستین روزهای زندگی می باشند.(خصوصا نوزادان تازه متولد شده و آنهایی که به صورت انحصاری از شیر مادر تغذیه می کنند) در بسیاری از بیمارستانها بلافاصله بعد از تولد از ویتامین کا تزریقی استفاده می کنند.
زیرا:
انتقال جفتی ویتامین K بسیار کم است.
روده آن ها استریل و فاقد میکروارگانیسم های تولید کننده ویتامین k می باشد و شیر مادر نیز ویتامین k کمی دارد.
از طرفی کبد نوزادان قادر به تولید کافی پروترمبین نمی باشد(نوزادان نارسی که از شیر مادر تغذیه می شوند ریسک بالای کمبود ویتامین k و هیپو پرو ترومبینی دارند.).
کلروفیل موجود در گیاهان می تواند بعنوان منبعی از ویتامین k در نظر گرفته شود
داروهایی که با ویتامین k تداخل دارند:
کومادین داروی ضد انعقادی می باشد که معمولا به منظور جلوگیری از ایجاد لخته در بدن افرادی که به بیماریهای قلبی، ریوی و عروق خونی مبتلا می باشند، تجویز می گردد. نام ژنریک آن وارفارین می باشد.
عوامل اثر گذار بر مصرف وارفارین:
برخی از عوامل به ویژه رژیم غذایی می توانند بر عملکرد این دارو تاثیر گذار باشند:
مصرف کیوتن و آووکادو نیز می تواند با اثر وارفارین مقابله نماید(اثر وارفارین را کاهش دهد).
زمانی که غذاهای غنی از ویتامین K مصرف کنیم اثر وارفارین کاهش می یابد و وقتی غذاهایی که میزان ویتامین K آنها کمتر است مصرف کنیم، اثر وارفارین زیاد شده و احتمال خونریزی بیشتر می شود.
ممکن است مصرف سایر مواد اثر ضد انعقاد وارفارین را افزایش دهند، این مواد عبارتند از :
انواع پیاز، سیر، مکمل های ویتامین E در دزاژ بالاتر از 400 آی یو و بعضی از داروها و فرآورده های گیاهی حاوی مواد شبه کومارین و یا جین سینگ که دارای خاصیت مهارکننده پلاکتی می باشد، با افزایش اثرات ضد انعقاد وارفارین ممکن است منجر به خونریزی های جدی گردد.
* جدول راهنما برای جلوگیری از تداخل منابع غذایی ویتامین K و وارفارین برای افراد مصرف کننده وارفارین:
|
گروه غذایی
|
غذاهای غنی از ویتامینK
(کمتر مصرف شوند )
|
توضیحات
|
|
گروه شیر و لبنیات
|
تمامی فراورده های لبنی مقدار کمی از این ویتامین دارند
|
مصرف انواع شیر و پنیر و ماست کم چرب بلا مانع است
|
|
گروه سبزیجات
|
تمامی سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کاهو، سبزی خوردن، مارچوبه، کلم بروکسل، انواع کلم و گل کلم، کلم بروکلی، شلغم و …
|
مصرف سایر سبزیجات مانند کدو و بادمجان و … آزاد است
|
|
گروه میوه ها
|
از مصرف میوه های سبز رنگ مانند کیوی و گوجه سبز خودداری شود
|
انار، انبه و گریپ فروت باعث تغییر در عملکرد وارفارین می شوند از مصرف آن ها خودداری شود
|
|
گروه نان و غلات
|
منابع قابل توجهی از این ویتامین نمی باشند
|
مصرف انواع نان و برنج و ماکارونی و بیسکویت و … بلامانع است
|
|
گروه گوشت
|
جگر مرغ و گوسفند و گوساله و همچنین دل و قلوه سرشار از ویتامین K می باشد
|
مصرف سایر انواع گوشت مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، میگو و تخم مرغ
|
|
روغنها وچربیها
|
روغنهای کانولا، سویا، مارگارین و مایونزهای تولید شده از روغن سویا
|
مصرف روغن ذرت و افتابگردان در حد مجاز منعی ندارد
|
|
شیرینی جات و دسر ها
|
|
هیچ منعی ندارند
|
|
داروهای گیاهی وعصاره های گیاهی
|
برخی از عصاره های گیاهی مانند چای سبز و زنجبیل با وارفارین تداخل دارند
|
قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی حتما با پزشک خود مشورت کنید
|
