از سال 1360 به بعد در سند ازدواج كه از طرف اداره ثبت اسناد چاپ می‌شود شروطی به عنوان «شرط ضمن‌العقد» پیش‌بینی شد که سردفتر مكلف است قبل از اجرای صیغه عقد آنها را برای زوجین قرائت و در صورت ضرورت مفهومشان را برای آنها بیان نماید تا طرفین با آگاهی كامل ذیل شروط مورد قبول خود را امضا نمایند.
البته زوجین می‌توانند طبق ماده 1119 قانون مدنی ایران علاوه بر شروط چاپ شده در قباله نكاحیه هر شرطی را كه مایلند به عقدنامه اضافه کرده و با امضای خود آن را الزام آور کنند.
شروط ضمن عقد
الف) شرط تحصیل
زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله كه زوجه لازم بداند و در هر كجا كه شرایط ایجاب نماید مخیر می‌سازد.
ب) شرط اشتغال
زوج، زوجه را در اشتغال به هر شغلی كه مایل باشد، در هر كجا كه شرایط ایجاب نماید مخیر می‌كند.
ج) شرط وكالت زوجه در صدور جواز خروج از كشور
زوج به زوجه، وكالت بلاعزل می‌دهد كه با همه اختیارات قانونی بدون نیاز به اجازه شفاهی یا كتبی مجدد شوهر، از كشور خارج شود. تعیین مدت، مقصد و شرایط مربوط به مسافرت به خارج از كشور به صلاحدید خود زن است.
د) شرط تقسیم اموال موجود میان شوهر و زن پس از جدایی
زوج متعهد می‌شود هنگام جدایی ـ اعم از آن كه به درخواست مرد باشد یا به درخواست زن ـ نیمی از دارایی موجود خود را ـ اعم از منقول و غیرمنقول كه طی مدت ازدواج به دست آورده است ـ به زن منتقل نماید.
هـ) حضانت فرزندان پس از طلاق
زوجین ضمن عقد خارج لازمی توافق نمودند اولویت در حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر خواهد بود. یا زوجین ضمن عقد خارج لازمی توافق نمودند حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با هر کدام از والدین خواهد بود که بنا بر مصلحت طفل باشد . تعیین مصلحت طفل بر عهده کارشناس یا داور مرضی الطرفین خواهد بود.
دختر خانم یا آقا پسر باید سعی كنند كه در شرایط مناسب به آرامی و نه با جنگ و دعوا در این رابطه با والدینشان صحبت كرده و آنها را برای موافقت با شروط ضمن عقد دختر و پسر راضی نمایند
و) شرط وكالت مطلق زوجه در طلاق
زوج به زوجه وكالت بلاعزل با حق توكیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمان و تحت هر شرایطی از جانب زوج اقدام به مطلقه نمودن خود از قید زوجیت زوج به هر طریق اعم از اخذ یا بذل مهریه نماید.
بسیاری از اوقات اتفاق می افتد كه دختر و پسر یا همان عروس و داماد بر سر شروط ضمن عقد به توافقاتی می رسند اما در روز عقد و در محضر و یا حتی قبل از آن با مخالفت شدید خانواده ها به خصوص خانواده آقا پسر مواجه می گردند. در این مواقع معمولاً از والدین صحبت هایی چون: دختری كه از همین ابتدا برای ازدواج و زندگی آینده اش شرط و شروط می گذارد، فرد مورد اطمینانی نیست، معلوم است كه برای ما كیسه دوخته است، چه شرط هایی گذاشته اصلاً به درد زندگی نمی خورد و… بسیار شنیده می شود. در حالیكه سر و دختر كاملاً یكدیگر را پسندیده اند و حتی بهم دل بسته اند. حال راه حل این مشكل چیست؟ دختر خانم و آقا پسر در این مواقع چگونه باید عمل كنند تا مشكل حل گردد؟
راهكار اول: بسیاری معتقدند كه در این مواقع دختر و پسر می توانند به دور از چشم پدر و مادر به توافق رسیده و آنها را در جریان این شروط قرار ندهند. بله این عملكرد نیز جزء راهكارهای این مشكل محسوب می گردد البته به شرطی كه عروس و داماد یقین حاصل نمایند كه خانواده هایشان هرگز و به هیچ وجه از این امر اطلاع نخواهند یافت.
راهكار دوم: صحبت كردن منطقی با خانوادهاست. دختر خانم یا آقا پسر باید سعی كنند كه در شرایط مناسب به آرامی و نه با جنگ و دعوا در این رابطه با والدینشان صحبت كرده و آنها را به این امر راضی نمایند.
راهكار سوم: اگر والدین با صحبت فرزندشان راضی نشدند و رضایت به ازدواجشان ندادند در مرحله بعد باید از كمك و پپادرمیانی دیگران چون مشاوران متخصص یا بزرگان فامیل بهره ببرند.
راهكار چهارم: اگر سرسختی پدر و مادر در این زمینه به حدی بود كه به هیچ وجه كوتاه نیامدند و دختر و پسر هم واقعاً به ازدواج با یكدیگر مصر بودند لازم است كه خود عروس و داماد قدری از مواضعشان عقب نشینی نمایند. از قدیم گفته اند:«هر كه طاووس خواهد جور هندوستان كشد.»
در این حالت اولاً دختر و پسر باید به یكدیگر اعتماد نموده و قول شفاهی فرد مقابل مبنی بر عمل به درخواستشان را بپذیرند. ثانیاً باید همه امور را ارزیابی و ارزشگذاری كنند و ببینند كه آیا واقعاً ارزش دارد به خاطر فلان شرط از قید داشتن فلان همسر بگذرند، بعد تصمیم بر ازدواج یا عدم ازدواج با فرد مقابل بگیرند.
منبع: تبیان
