هر کسی خاطره ای از اسباب بازی محبوبش دارد. ممکن است این خاطره ساختن ستون با لگو باشد یا درست کردن قطار، یک عروسک یا یک سرویس وسایل چای خوری، هر چند بازی با یک وسیله به این معنا نیست که بچه ها ساختمان ساز، راننده قطار، خانه دار یا صاحب کافه شده باشند.
اما آیا واقعا اسباب بازی هایی که کودکان با آن بازی می کنند در انتخاب کارشان تاثیر می گذارند؟ برخی کارشناسان عقیده دارند که اسباب بازی کودکان این تاثیرگذاری را دارند. آنها می گویند: «انواع اسباب بازی های مختلف پیام های متفاوتی در مورد اینکه انجام چه کارهایی برای دختران و پسران مناسب است به آنها می دهد و اسباب بازی های محتوای آموزشی متفاوتی دارند. هر دوی این مشخصه ها مهم هستند و بر تحصیل و انتخاب شغل کودکان در آینده تاثیر خواهند داشت.»
اسباب بازی و شغل آینده کودک از دیدگاه خانم فرانسیس
خانم فرانسیس در یک تحقیق به پسران اسباب بازی هایی داد با ترکیبی از فعالیت، ساخت و ساز و ماشین آلات و به دختران عروسک و ابزارهایی داد که آنها را تشویق به آرایشگری می کرد. پیامی که به نظر می رسید پسران از تقسیم این اسباب بازی ها گرفتند این بود که آنها باید چیزهایی بسازند و مشکلات را حل کنند و پیامی که دختران گرفتند این بود که باید مراقب بقیه باشند و مسئولیت تغذیه و پرورش را به عهده بگیرند. او توضیح داد: «اسباب بازی پسرها بیشتر آموزنده است و دارای اجزایی است که اطلاع و آموزش بیشتری به پسرها می دهد، با دستورات تکنیکی و اجزایی که باید در هم جا بیفتند. در حالی که اسباب بازی های دختران بیشتر خلاقیت و قوه تخیل آنها را پرورش می دهد.»
تحقیقات نشان می دهد که بیش از 60 درصد بزرگسالانی که در مشاغلی از جمله طراحی و معماری فعالیت می کنند خانه سازی با لگوها از بازی های مورد علاقه شان بوده است. بیش از 66 درصد کسانی که در مشاغل مرتبط با ریاضیات مثل بانکداری یا حسابداری کار می کنند پازل اسباب بازی مورد علاقه دوران کودکی شان بوده است.
اسباب بازی و شغل آینده کودک از دیدگاه خانم مک آلیستر
خانم مک آلیستر مشاور خانواده و روانشناس می گوید چیزهای خیلی بیشتری از اسباب بازی ها در آینده و تعیین شغل کودکان تاثیر می گذارند.این تا حدی سطحی نگری است که بگوییم به دختران ماشین و کامیون بدهیم تا با آن بازی کنندو آنها قرار است مهندس شوند. واقعا شواهد واقعی برای اثبات چنین چیزی وجود ندارد و انتخاب شغل تا زمانی که برای یک فرد اتفاق می افتد از تجربه کودکی او فاصله زیادی دارد. محققان عقیده دارند باید کودکان را تشویق کرد که کشف کنند، بپرسند، درگیر شوند و با هم کار کنند و همه اینها تاثیر بیشتری بر آینده شان خواهد گذاشت. دکتر آماندا گامر روانشناس کودک می گوید باید مطمئن شد که کودکان به یک برنامه بازی خوب و سالم دسترسی داشته باشند.
«نقش بازی برای کودکان این است که تا جایی که می توانیم یک دامنه وسیع از تجربه ها را در اختیار کودکانمان بگذاریم. مشکل این است که پدر و مادرها معمولا آسانترین گزینه ها را انتخاب می کنند ولی آنها باید در اسباب بازی به دنبال چیزهایی باشند که توانایی و خلاقیت کودک را افزایش می دهد. باید در انتخاب اسباب بازی ها سعی شود آن کلیشه های رایج هم شکسته شوند. مثلا خیلی از پدر و مادرها به پسرانشان اجازه نمی دهند که عروسک داشته باشند. مغازه ها هم لازم نیست همه صورتی ها و آبی ها را برای همیشه کنار بگذارند ولی باید یک سیاست میانه انتخاب کنند.»
خانم گامر می گوید هیچ کودکی با بازی با لگوهاس اختمان سازی زاد نمی گیرد ولی ممکن است یاد بگیرد چطور آنها را روی هم قرار بدهد تا ستون ها و بدنه محکمی بسازد. بیشتر بحث اعتماد به نفس و آشنایی است تا مهارت اندوزی.
انتخاب نوع اسباب بازی کودکان
به طور کلی انتخاب نوع اسباب بازی اهمیت زیادی دارد اما پویا بودن محیط زندگی کودک، تنوع و ایمنی در زندگی او اهمیت بیشتری دارد به این شکل که هر چه تنوع رنگی اشیا اطراف کودک و تنوع اصوات بیشتر باشد حواس بیشتری از کودک تحریک می شود.
رنگ ها، بینایی و اصوات، قدرت شنوایی کودک را تحریک می کنند و هرچه دریافت کودک از محیط بیشتر باشد و استمرار داشته باتشد بر رشد شناختی و هوشی او تاثیر بیشتری خواهد گذاشت. درست است که بخش اصلی رشد هوش و توانایی کودکان ژنتیکی است اما محیط نیز می تواند باعث تقویت استعدادهای ژنتیکی کودک شود، بنابراین لازم است اسباب بازی کودکان از نوعی باشد که آسیبی به کودک نزند. هر چه سن کودکان کمتر است اسباب بازی کودکان باید نرم تر و هر چه سن او بیشتر می شود اسباب بازی کودکان می تواند جنس سخت تری داشته باشد.
از نظر جنسیت نیز معمولا کودکان به صورت ژنتیکی به اسباب بازی متناسب با جنس خود گرایش دارند اما اگر کودکی گرایش به بازی های مخصوص جنس مخالف داشت، این مسئله نباید از سوی والدین تقویت شود. به عنوان مثال اگر دختری به اسباب بازی های پسرانه گرایش داشت تقویت این عمل او از سوی والدین در شکل گیری هویت او در بزرگسالی تاثیر می گذارد اما چنانچه والدین این عمل فرزند خود را تقویت نکنند قدرت بازسازی مغز کودک به حالت مطلوب خود بازخواهد گشت.
از آنجا که بازی یکی از ابزارهای رشد مهارت های حسی، حرکتی، هیجانی، شناختی و اجتماعی کودکان و انسان هاست در نتیجه تنوع در آن باعث پیشرفت کودک در این مهارت ها می شود و در این خصوص آنچه که مهم است بازی کودکان با یکدیگر است تا بازی با اشیاء.
منبع:مجله مطب
