هر روز چند دروغ می گویید؟ یک بار از صبح تا شب تعداد این دروغها را یادداشت کنید، قطعا از تعداد آنها متعجب خواهید شد. اما چرا دروغ می گویید؟ اصلا دروغگویی آنطوری که فکر می کنید به نفع شما هست یا نه؟
وقتی اسم اپیدمی (یا همان همه گیری) می آید، حتما به فکر ویروس و میکروب می افتید و حتی ممکن است بترسید اما گاهی بعضی چیزها که اپیدمی می شود ظاهرا کسی را به تب و لرز نمی اندازد و کسی هم نگران آنها نمی شود اما واقعیت این است که خطر آنها حتی از اپیدمیهای میکروبی هم بیشتر است. مثلا «اپیدمی دروغ» یکی از این همه گیریهای خطرناک است. دقت کرده اید که این روزها دروغ گفتن همه گیر شده؟ انگار این یک عادت اجتماعی شده است و حالا همه به راحتی دروغ می گویند و حتی حس نمی کنند که دروغی گفته اند. دروغ گفتن برای برخی افراد مثل غذا خوردن و آب نوشیدن شده است و این اتفاق علتهای متعددی دارد اما شاید یک مسئله مهم این است که این همه دروغ شاید یکی از علتهای بدحال بودن ما باشد. در این مطلب به علتهای اصلی دروغگویی می پردازیم. با مرور این حالتها شاید اتفاقهای بهتری در زندگی ما بیفتد.
– دروغ می گوییم تا خودمان را خوب جلوه دهیم
تقریبا همه انسانها دوست دارند «خوب» به نظر برسند. در واقع انسانها ذاتا دوست دارند مقبول همه باشند، برای همین است که در بسیاری از مواقع به جای راست گفتن، دروغهای مهربانانه ای به دیگران می گوییم تا آنها حس خوبی داشته باشند یا حداقل دچار حس بدی نشوند. برای مثال شما پس از مدتها با دوستتان قراری می گذارید تا با هم ناهار بخورید، وقتی او را می بینید در ذهنتان این فکر می گذرد: خدای من! چقدر پیر شده، حداقل 10کیلوگرم به وزنش اضافه شده است، اما چه به او می گویید؟«خدای من، تو اصلا فرقی نکرده ای، چقدر جوان و زیبایی.» در واقع دروغ گفته اید تا به احساسات او صدمه نزنید. اما خب مشکل اینجاست که کل این دیالوگ تصنعی و غیرواقعی است. اگر رفیق خوبی باشید باید بدانید چه بر سر او آمده که باعث تغییر حالت چهره و شکسته شدن صورت او شده است. شما باید به عنوان یک دوست بدانید چرا او این همه افزایش وزن پیدا کرده و در صورت امکان به او کمک کنید تا به وزن سابقش برگردد، اگر صحبت را با دروغ شروع کنید شاید هیچ گاه نتوانید به او نزدیک شوید تا دوستش باشید. به این فکر کنید که دوست تان از شما ناراحت نخواهد شد اگر واقعیت را به زبان آورده اید. در عوض این احساس در او ایجاد می شود که می تواند به عنوان یک دوست با شما درددل کند.
– ترس از واکنش
خیلی از ما می ترسیم که افکار و عقاید واقعی مان را بیان کنیم، چرا؟ به این دلیل ساده که از واکنش ها و برخوردهای دیگران می ترسیم. برای مثال خواستگار شما، شما را به شام دعوت می کند، همراه او به یک رستوران چینی می روید که انتخاب اوست، اما مسئله این است که شما اصلا غذاهای چینی دوست ندارید ولی از او پنهان می کنید و تظاهر می کنید که همه چیز خوب است. مشکل اینجاست که اگر رابطه تان با او پیشرفت کند و حتی اگر با او ازدواج کنید هم دیگر بسیاری از چیزهایی را که دوست ندارید را می پذیرید و در مقابل آنها واکنش نشان نمی دهید فقط به این دلیل ساده که از این می ترسید که او از شما ناراحت شود. اگر از همان اول به او بگویید که غذاهای چینی دوست ندارید یک رابطه مناسب را با او شروع کرده اید که در آن نیازی به دروغ گفتن و نقش بازی کردن نیست.
برای فرار از گیر افتادن
این نوع دروغها برای پنهان کردن چیزی بیان می شود. در واقع این دروغها قرار است مانع از گیر افتادن شما در یک وضعیت سخت یا ایجاد یک مشکل باشد. معمولا این نوع دروغها اینگونه شروع می شود «معذرت می خوام»… و سپس چیزی گفته می شود که معمولا یک بهانه یا یک عذر است. معمولا انسان های جوان در این نوع دروغ گفتن تبحر دارند، برای مثال وقتی برای یک قرار کاری دیر می رسند می گویند: ببخشید که من دیر رسیدم، ترافیک وحشتناک و تمام خیابانها پر از اتومبیل بود، یا اینکه مثلا می گویند: ببخشید که دیر آمدم، فرزندم مریض بود و من کسی را پیدا نکردم که مواظب او باشد. اما دلیل واقعی تأخیر در رسیدن به جلسه ها چیست؟ دیر بیدار شدن یا دیر راه افتادن و تعلل و عدم برنامه ریزی. بطور معمول باید گفت که این دروغها برخلاف ظاهر نجات بخش خود مشکل زاست. زیرا در صورت ادامه یافتن فرد را دچار مشکل کرده و اعتماد دیگران به او را به راحتی سلب می کند. در ضمن بیشتر این دروغها به سادگی آشکار می شوند و فرد گوینده را خجل می کند. شاید این نوع از دروغها معتادکننده ترین نوع دروغها باشد و هیچ بعید نیست که ناگهان خودتان را در وضعیتی بیابید که پشت سر هم از این دروغها می گویید. همه ما انسانهایی را می شناسیم که طی روز بارها و بارها دروغ می گویند و خیلی از دروغهایشان بی دلیل است.
– رازها و دروغها
خیلی از انسانها در مقطعی از زندگی خود دروغهای بزرگی گفته اند که به راز آنها بدل شده است و اینگونه رازها آرام آرام آنها را از درون می خورد، اما خب همیشه از فاش کردن این رازها و گفتن حقیقت می ترسند. این افراد با دروغشان زندگی می کنند و سعی می کنند خودشان را متقاعد کنند که این دروغ ها مسئله مهمی نیستند و باید آنها را فراموش کنند. فرض کنید شما با یکی از دوستان خودتان شریک هستید، در یک معامله شما سود بیشتری برای خودتان برمی دارید و واقعیت را به دوستتان نمی گویید، سعی می کنید همه چیز مثل قبل باشد اما آیا این امکان پذیر است؟ شاید فکر کنید وقتی کس دیگری راز شما را نداند مشکلی نخواهید داشت اما این واقعیت نیست شما دیگر نمی توانید رابطه قبلیتان را با دوستتان و شریکتان داشته باشید. احساس عذاب وجدان و گناهکاری خواهید داشت و این حس روی رابطه شما سایه خواهد انداخت. شاید سعی کنید تظاهر کرده و وانمود کنید که همه چیز خوب است اما دیر یا زود سایه شک و تردید و احساس درونی شما خودش را نشان خواهد داد. این را بدانید که هر انسانی وقتی رازی را پنهان کند و احساس عذاب وجدان داشته باشد زندگی خوبی نخواهد داشت.
– دیوار بلند پنهانکاری
زمانی که واقعیت یا اطلاعات را از کسی پنهان می کنید در واقع دروغ می گویید. خیلی ها می پندارند که نگفتن واقعیت با دروغ گفتن فرق دارد و عمل زشتی محسوب نمی شود، اما واقعیت این است که این هم یکی از انواع دروغ گفتن است. برای مثال شما دوستی دارید که رفتار و گفتارش را دوست ندارید، بیشتر افراد در اینطور مواقع هیچ اشاره ای به این مشکل طرف مقابل خود نمی کنند و صرفا سعی می کنند از او فاصله بگیرند و رابطه شان را با او کم و کمتر کنند. اما به این فکر کنید که به دوستتان بگویید: من از این رفتار تو یا از آن حرف تو خوشم نیامد. در اینگونه موارد یا رابطه شما بهبود می یابد و مشکل حل می شود یا اینکه به طور قطع تمام می شود. اگر این مشکل حل شود، شما بیشتر از قبل به هم نزدیک شده و ارتباط مناسبتری پیدا خواهید کرد. زمانی که همیشه سعی کنید پنهانکار باشید و علایق و افکار خودتان را سانسور کنید در ارتباط با دیگران دچار مشکل خواهید شد. حتی اگر طرد نشوید هم کیفیت روابط شما با دیگران افت خواهد کرد.
– دروغ گفتن به خود
تقریبا همه ما در طول زندگیمان تئوریهای منفی می سازیم که در واقع بر اثر یک دروغ، یا یک ایده نادرست یا بر اساس یک پنهانکاری شکل گرفته اند اما آرام آرام این تئوریهای منفی و نادرست را به عنوان واقعیت و حقیقت معتبر باور می کنیم. برای مثال هر بار که رژیم غذایی می گیریم پس از مدتی احساس می کنیم که مشکل داریم و نمی توانیم رژیم غذایی را ادامه دهیم، آرام آرام به خودمان می گوییم که نمی توانیم رژیم بگیریم، آرام آرام هم این باور را قبول می کنیم و حتی به این یقین می رسیم که پزشکان رژیم غذایی را برای ما ممنوع کرده اند یا اینکه در درس ریاضی موفق نیستیم و در نهایت به این باور می رسیم که ضعف ما ریشه ژنتیک دارد و باور می کنیم که تقصیری در این مورد نداریم اما این واقعیت نیست. اینها تنها بهانه هایی است که ضعف های خود را بپوشانیم و تنها دروغهایی است که در مورد خودمان به خودمان می گوییم. این دروغها ما را ضعیف، پنهانکار، محافظه کار و ترسو می کند و مانع از تغییر و تحول و رشد و پیشرفت در زندگی ما می شود.
